مطالعه مقايسه اي كارآيي تشعشع در نظام هاي كشت خالص و مخلوط سه گياه زراعي

به منظور بررسی راندمان جذب، مصرف و بهره‌وری تشعشع در كشت خالص و كشت مخلوط سه گیاه زراعی كلزا (brassica L.) لوبیا (Phaseolus vulgaris L) و ذرت (Zea mays L) آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشكده كشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 87-1386 و 88-1387 به مرحله اجرا درآمد. این برسی در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی با سه تكرار و شش تیمار اجرا گردید. تیمارها عبارت بودند از سه تیمار كشت خالص كلزا (كشت در یكم مهر، ) كشت خالص ذرت و كشت خالص لوبیا (كشت در دهم اردبیهشت) و سه تیمار مخلطو شامل كشت مخلوط دو گانه لوبیا و ذرت (كشت در دهم اردیبهشت) براساس نتایج، حداكثر و حداقل میزان راندمان جذب تشعشع در بین گونه‌های زراعی در تیمارهای آزمایش، به ترتیب در كلزا در انواع كشت مخلوط تأخیری (58/0 و 53/0)‌و در لوبیا و ذرت در این انواع كشت مخلوط (23/0 و 25/0)‌مشاهده شد از نظر گونه‌ها در تیمارها، راندمان مصرف و بهره‌وری تشعشع، ذرت در كشت خالص و نیز در كشت مخلوط دو گانه بیشترین مقادیر مصرف تشعشع بر مبنای عملكرد بیولوژیكی (99/1) نو نیز بر بر مبنای عملكرد دانه (56/0، 59/0) و هم‌چنین بیشترین مقدار بهره‌وری تشعشع بر مبنای عملكرد بیولوژیكی (84/0، 86/0)‌و بر مبنای عملكرد دانه (24/0، 25/0) را دارا بود. این نتیجه را می‌توان به مسیر فتوسنتزی چهار كربنه ذرت و نیز همزیستی لوبیاو ذرت در كشت مخلوط دوگانه همزامان نسبت داد. نسبت برابری زمین بیشتر از یك در تمام موارد حاكی از این بود كه تركیبات كشت مخلوط، كارآمدتر از تیمارهای كشت خالص بوده‌اند. هم‌چنین نتایج مربوط به مجموع ارزش نسب نشان داد كه تمامی تركیبات كشت مخلوط، سودمندتر از تیمارهای كشت خالص بوده‌اند.