جغرافياي شيعه و فرصت هاي ايران در قلمروهاي شيعي جهان اسلام

شیعیان در كجاي جهان زندگی می كنند؟ آیا مناطق جغرافیایی كه شیعیان در آن سكنی گزیده اند، واجد شرایط و ویژگی هاي خاصی است؟ آیا سرزمین هاي شیعه نشین امكانا ت خاصی را در راستاي نقش آفرینی مركز جغرافیایی شیعیان در قلمروهاي پیرامونی اش در اختیار می گذارد؟ بیشتر شیعیان در منطقه خاور میانه و خلیج فارس زندگی می كنند . در این منطقه كشوري كه هم از نظر كل جمعیت و هم از نظر درصد، بیشترین میزان را به خود اختصاص داده است، ایران است. به این ترتیب با نگاهی به نقشه جغرافیاي تشیع مشخص می شود كه ایران در قلب قلمروهاي شیعی جهان قرار گرفته است و پیرامونی هاي شیعه بسان لایه هایی آنرا احاطه كرده اند . بر اساس آمار، 90 درصد از جمعیت 70 میلیونی ایران را شیعیان تشكیل می دهند. این تعداد بیش از 40 درصد كل جمعیت شیعیان دنیا است . كشورهاي دیگري كه داراي اكثریت جمعیت شیعه و یا اقلیت هاي شیعی قابل توجه هستند، عمدتا در اطراف ایران قرار دارند . عراق، آذربایجان، بحرین، عربستان سعودي، افغانستان، پاكستان و ... بهترین نمونه ها را به دست می دهند . بر ا ین اساس جاي هیچ گونه تردیدي باقی نمی ماند كه ایران در كانون جغرافیایی شیعیان قرار گرفته است. این ویژگی هاي قابل توجهِ ناشی از جغرافیاي مركز - پیرامون قلمروهاي شیعی جهان، چه فرصت هایی را در اختیار مركز (ایران) قرار داده است؟ و ایران براي استفاده مطلوب و بهینه از این فرصت ها و امكانات، چه اقداماتی انجام داده است؟ به عبارتی دیگر آیا ایران توانسته است از فرصت هایی كه از قِبل جغرافیاي شیعه ایجاد شده است، بهره برداري كند و حوزه نفوذ خود را گسترش دهد؟ جغرافیاي قلمروهاي شیعی و تحولات رخ داده در این قلمروها، » : فرضیه اي كه در این مقاله دنبال می شود عبارت است از فرصتهاي قابل توجهی در اختیار ایران قرار داده است و ایران با استفاده از این فرصتها توانسته است تا حدي حوزه نفوذ .« خود را در ابعاد مختلف گسترش دهد. روش انجام تحقیق توصیفی تحلیلی بوده و اطلاعات مبتنی بر اسناد، مد ارك، آمار و ... مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند . نتیجه پژوهش ضمن تایید فرضیه تحقیق، نشان داد كه جغرافیاي شیعه فرصت هاي خوبی را در بخش هاي مختلف بویژه در حوزه هاي سیاسی، فرهنگی و آموزشی در اختیار ایران قرار داده و ایران در سالهاي بعد از انقلاب اسلامی توانسته است تا حد زیادي از این فرصت ها بهره برداري نماید