بررسي سبكهاي معماري ايراني - اسلامي با تاكيد بر سبك آذري (مطالعه موردي: مسجد جامع ورامين)

معماري ايراني از كم نظيرترين هنرهايي است كه در طول قرون آثار بي بديلي از خود بر جاي گذاشته و سهم بسزايي در پيشرفت فن و هنر معماري در جهان داشته است. در هزاران سال قبل تاكنون پيوسته اين هنر در ارتباط با مسائل گوناگون توسعه و تكامل يافته است. در طول تاريخ در ساخت بناهاي مذهبي و غير مذهبي شيوه هاي متفاوتي پديدار شده است كه هر يك جلوه و نمادي خاص داشته و يكي در ادامه ي ديگري بوده است. در معماري ايراني شش شيوه ي پارتي، پارسي، خراساني، رازي، آذري و اصفهاني رواج داشته كه از آن ميان چهار شيوه ي اخير مربوط به دوران اسلامي هستند و نقش عمده اي در تكوين و تشكيل بناها داشته اند. شيوه آذري كه سومين سبك معماري سنتي ايران پس از اسلام است به آذربايجان منسوب است و آن را سبك مغول، ايراني- مغول و ايلخاني- تيموري نيز مي نامند. اين سبك از آن رو حائز اهميت است كه خاستگاهش سرزميني است كه پيشتر نيز سرچشمه ي مكتبي در معماري بوده و پس از آن هم سبكي عالي را به معماري ايران شناسانده است. از اين رو در اين مقاله تلاش بر اين است از ميان اين شش شيوه، به بررسي شيوه آذري بپردازيم و عمده ترين ويژگي هاي آن را برشمريم تا از اين ميان به شناخت بيشتري از اين سبك برسيم. براي بهتر شناسانده شدن اين سبك و نحوه ي اجراي آن، از ميان بناهايي كه بر اين شيوه ساخته شده اند به معرفي مسجد جامع ورامين پرداخته شده، تا در نهايت به اين مهم دست پيدا كنيم كه اين بنا تا چه حد در نشان دادن ويژگي هاي اين سبك موفق بوده و تأثير وگستره ي سبك آذري تا چه حد و تا به كجا بوده است. در آخر بدانجا مي رسيم كه سبك آذري نه تنها به ايلخانان وآذربايجان محدود نشد بلكه تا خراسان و عهد تيموريان رسيد. روش گردآوري اطلاعات اين نوشته به صورت كتابخانه اي بوده است