بررسي و ارزيابي كاربري اراضي شهر مشهد از منظر عدالت اجتماعي

Evaluation of Land Use in Mashhad from Social Justice Perspective

در برنامه ریزی كاربری راضی شهری، عدالت در توزیع و پراكنش فضایی كاربری ها یكی از مولفه های اساسی در توسعه پایدار شهری محسوب می شود. گسترش كالبدی مشهد در دهه اخیر و افزایش جمعیت آن باعث عدم تعادل در كاربری اراضی در مناطق مختلف آن شده و توسعه پایدار شهری را به خطر انداخته است. بنابراین، با توجه به اینكه كاربری ها و خدمات شهری با پاسخگویی بهنیاز جمعیتی و افزایش منفعت عمومی نقش و جایگاهی مهم در برقراری عدالت اجتماعی و فضایی دارند، هدف پژوهش شناخت و ارزیابی كاربری های شهری از منظر عدالت اجتماعی به منظور دستیابی به معیارهای متناسب و اصول برنامه ریزی توسعه پایدار شهری است. نوع پژوهش از نظر هدف كاربردی و از نظر روش توصیفی تحلیلی است كه با در نظر گرفتن دو شاخص مهم و موثر در كاربری اراضی شامل ظرفیت و عدالت اجتماعی و به كارگیری نرم افزار GIS، در چارچوب مدل های شاخص آنتروپی و میانگین نزدیك ترین همسایه و سرانه ی مطلوب، كاربری های شهری در سطح مشهد را بررسی و ارزیابی كمی و كیفی می كند. نتایج پژوهش نشان می دهد كاربری ها پراكنش فضایی مناسب ندارند و تحلیل كاربری ها با شاخص های ظرفیت و عدالت اجتماعی حاكی از آشفتگی كمی و كیفی در كاربری های نواحی 13 گانه مشهد است.

In urban land use planning, justice in distribution and spatial sprawl of land uses is one of the most basic elements in sustainable urban development. The physical expansion of Mashhad city and its population growth in recent decades have caused imbalance of urban land use in its different regions and has jeopardized the sustainable urban development. Therefore, with attention to the role and status of urban use and services in replication of population growth and needs in the study area, it can be stated that they have an important position in social justice. Thus, the research purpose is identification and evaluation of urban land use from the perspective of social justice to achieve the most appropriate standards and principles of sustainable urban development planning. The research type in term of aim is practical and due to its methodology, it is descriptive– analytical. It considers two important indicators in Mashhad cityʹs urban land use. The land use consists the capacity and social justice and evaluates the urban land use in the study area using GIS in the framework of Entropy index and RN method.The result showed that the land uses do not have a suitable spatial distribution and land use analysis for capacity and social justice indicators. It also shows qualitative and quantitative turmoils in all regions of the city.