گذر از برنامه ريزي معيارگرا به برنامه ريزي حل مشكل اصلاحي ، نمونه: مقايسه بين شيوه تعيين مشكلات در برنامه ميان مدت شهرداري مشهد(معيارگرا)و شيوه برنامه ريزي حل مشكل اصلاجي (مشاركتي)

هدف این تحقیق، مقایسه بین الگوی برنامه ریزی معیار گرای ملاك عمل سیستم فعلی مدیریت شهری در كشور و از جمله شهرداری مشهد است و الگوی شیوه برنامه ریزی حل مشكل یا برنامه ریزی ارتباطی- مشاركتی است كه در ادبیات برنامه ریزی شهری ایران غریب است و جایگاهی در سیستم مدیریت شهری ایران ندارد. برای این منظور ابتدا بحثی نظری پیرامون الگوهای برنامه ریزی شهری(چهار الگوی 1.حل مشكل اصلاحی،2. اصلاح گرایش(روند) تخصیصی،3. نفع مدارانه فرصت جستجوگر،4. هدف گرای قانون مدار(دستوری- معیارگرا) انجام گرفته، سپس 29 شاخص كمی در برنامه توسعه و عمران شهرداری مشهد با نتایج حاصل از الگوی برنامه ریزی حل مشكل اصلاحی با نظر سنجی از شهروندان(500 شهروند با استفاده از پرسشنامه در سطح مناطق 12 گانه شهرداری) در خصوص شناسایی مشكلات شهری مقایسه شده است. در نتیجه، كاربرد این شیوه برنامه ریزی حل مشكل 44 مشكل شهری از جانب شهروندان شناسایی شدند كه ده مشكل عمده شهری به ترتیب اولویت 89% كل مشكلات شهری را تشكیل می دهند و در بطن مشكلات عنوان شده ترافیك عمده ترین مشكل شهری است كه بیش از 1، 8% شهروندان اعلام نموده اند. همچنین 60% مشكلات بیان شده توسط شهروندان بین سازمانی و تنها در قلمرو وظایف شهرداری نیست ونمایانگر نگرش كلی و سیستمی پاسخگویان به شهر به عنوان یك كل منسجم است و برای آن تفكیك وظایف بین دستگاههای خدمات رسان مفهوم ندارد.مقایسه بین نتایج حاصل از دو روش در شناسایی شاخصها و مشكلات بیانگر این واقعیت است كه برنامه تدوین شده توسط شهرداری عمده شاخصهای فیزیكی مبتنی بر الگوی سنتی برنامه ریزی نگاه از بیرون (نرم گرا و نظر كارشناسان شهرداری) بجای نظر سنجی از داخل (نقطه نظر شهروندان) در تهیه برنامه است، شاخصهایی مانند احداث و توسعه گورستان كه مهمترین اولویت سازمان بهشت رضا(ع) است و نیاز آن از جانب سازمان مربوط اعلام شده است، در حالی كه در روش برنامه ریزی مشاركتی مشكل گورستان در بین 44 مشكل عنوان شده، وجود ندارد. یا نیاز به سینما كه سرانه آن در وضع موجود 250 نفر به ازاء یك صندلی در حالی كه در سطح استاندارد 50 نفر است. در بین 44 مشكل عنوان شده از جانب شهروندان وجود ندارد، ولی الویت فیزیكی شهرداری است و یا مشكل اتوبوس و یا لونا پارك و غیره. مقایسه بین این دو روش در تعیین مشكلات شهر مشهد، بیانگر این واقعیت است كه اگر هدف برنامه رضایتمندی شهروندان است، باید به خواسته آنها توجه كرد، ولی اگر تكیه بر شاخص هدف ذكر شده براساس تفاضل استاندارد و وضع موجود در برنامه عمرانی شهرداری است، باید براساس خواست دستگاهها عمل كرد. بنابراین، گذر از برنامه ریزی معیار گرا به حل مشكل با تلفیقی از دو شیوه گامی اساسی در راه عینی، واقعی و ملموس كردن برنامه ریزی با واقعیتهای موجود است و اجرایی شدن سهلتر برنامه و پذیرش شهروندی آن را بیشتر می نماید.