معرفي شاخص جديد توپوگرافي - هيدرولوژيكي ارتفاع از سطح نزديكترين زهكشي (HAND) و ترسيم نقشه HAND براي حوزه چهل چاي

پیچیدگی و غیرهمگنی فرآیندهای هیدرولوژیكی چالش اساسی مدل سازی هیدرولوژی است. یك راه لحاظ كردن این پیچیدگی ها، پرداختن به جزییات بطور كامل بوده، كه در مدلهای كاملا توزیعی دیده میشود. از طرفی كاملاً ساده فرضی كردن فرآیندها، منجر به مدلهای یكپارچه می شود كه دیگر شبیه سازی اكثر فرایندهای هیدرولوژیك امكانپذیر نبوده و جنبه استفاده از آنها بسیار محدود می شود. در حالت بینابین كه در مدل های نیمه توزیعی دیده می شود بر اساس معیارها و شاخص هایی، سطح حوزه آبخیز به اجزایی (واحدهایی) تقسیم می شود كه هر جزء (واحد) از لحاظ آن معیار همگن فرض شده و پاسخ هیدرولوژیك مشابه داشته و سپس برای هریك از این اجزا همان رهیافت مدلسازی یكپارچه عمل می گردد. یكی از شاخصی های خیلی مهم در تقسیم حوزه به واحدهای همگن، توپوگرافی میباشد. شاخصیهای متعدد توپوگرافی در مباحث مربوط به توزیع رطوبتی خاك و هیدرولوژی و مدل سازی مفهومی هیدرولوژی مورد استفاده قرار گرفته اند. در این مقاله نحوه تهیه نقشه جدیدترین شاخص توپوگرافی با نام ارتفاع از سطح نزدیكترین زهكشی در محیط ATCGIS شرح داده شده است. این شاخص توپوگرافی، كه بلافاصله مورد توجه و استفاده مدل سازان هیدرولوژیست قرار گرفته، ارتفاع نسبی حوزه را نسبت به شبكه زهكشی محاسبه نموده و وضعیت توپولوژی پتانسیل نسبی گرانشی خاك یا به عبارتی پتانسیل زهكشی زمین را نشان می دهد. در آخر با استفاده از مدل رقومی ارتفاع با تفكیك ۲۲ متری، نقشه شاخص ارتفاع .3 سطح نزدیكترین زهكشی برای حوزه چهل چای استان گلستان تهیه شده است. نتایج نشان می دهد كه نقشه حاصل از این شاخصی، به لحاظ تطبیقی با واقعیت زمینی حوزه مورد مطالعه، دقت قابلی قبول دارد.