ارزيابي آثار توسعه بر محيط زيست استان همدان با كاربرد مدل تخريب

مدل تصميم گيري يكي از انواع روشهاي ارزيابي آثار توسعه بر محيط زيست است. مدل تصميم گيري تجلي ارتباط بين كميت ها و كيفيت هاي بخشي از جهان هستي به صورت فيزيكي و رياضي است، به صورتي كه نشان دهنده هستي، يا پديده موجود در دنياي واقعي باشد. از اين قرار، مدل ها روابط بين داده ها را براي پيش بيني چگونگي رويدادها در جهان واقعي تشريح مي كنند. مدل تخريب (مخدوم، 2002 ) يكي از انواع مدل هاي رياضي است كه در اين بررسي براي مطالعه آثار توسعه بر محيط زيست استان همدان از آن استفاده شده است. در اين روش از مدل هاي خطي براي نماياندن تخريب در واحدهاي نشانزد – كه بنا به مورد مي توانند آبخيز، زيرحوزه، شهر و شهرستان، واحد زيست محيطي، ز يستگاه ها يا شبكه باشد – استفاده مي شود. همچنين جهت محاسبه ضريب تخريب از رابطه زير استفاده گرديد: =H ضريب تخريب هر واحد نشانزد، ΣI= مجموع شدت عوامل تخريب هر واحد نشانزد، =DP تراكم فيزيولوژيك (نسبت جمعيت بر وسعت زمين هاي قابل كشت)، =V0 آسيب پذيري بوم شناختي، براي دستيابي به اين مهم ابتدا محدوده سياسي استان همدان بر روي نقشه توپوگرافي 1:250000 به 849 شبكه 2500 هكتاري تقسيم شد. آسيب پذيري بوم شناختي با استفاده از نقشه هاي شيب، ارتفاع، اقليم، حساسيت سنگ مادر به فرسايش، خطر زمين لرزه، طبقات آسيب پذيري خاك، حساسيت هيدرولوژيك، پوشش گياهي و زيستگاه محاسبه و طبقه بندي شد. سپس با استفاده از نقشه توپوگرافي، مشاهدات ميداني و نظر كارشناسان و افراد محلي، در مجموع 19 عامل تخريب در كل استان شناسايي و شدت آنها تعيين گرديد. تراكم فيزيولوژيك نيز از تقسيم جمعيت موجود در هر شبكه كاري بر وسعت زمينهاي قابل كشت در هر شبكه به دست آمد. در نهايت با استفاده از جدول نهايي تخريب و وارد كردن مشخصه هاي مدل در نرم افزار Excel، ضريب تخريب در هر يك از شبكه هاي كاري استان مورد محاسبه و تحليل قرار گرفت و ضرايب تخريب به دست آمده براي كليه شبكه ها، بر اساس نظريه فازي در شش طبقه و سه دسته طبقه بندي شدند. بدين ترتيب كليه شبكه ها از نظر شدت و ميزان تخريب با يكديگر مقايسه شدند و كل استان همدان به سه پهنه 59/87، 897/11 و 513/0 درصدي به ترتيب با توانايي توسعه بيشتر، نيازمند بازسازي و نيازمند اقدامات حفاظتي تقسيم شد.