بررسي تطبيقي مكان گزيني مساجد محله اي در بافت قديم و جديد به منظور ارتقاء ساختار هويتي محلات (نمونه موردي مشهد)

در تاریخ شهرهای اسلامی ، سه عنصراصلی محله، مسجد و بازار همواره نقش كلیدی و تعیین كننده در رشد و تكامل این شهرها داشته اند. در این میان مساجد محله ای به عنوان فضایی عمومی با رویكرد های متعدد اجتماعی، مذهبی، اقتصادی همواره نقشی كلیدی در شكل گیری مراكز محلی در شهر های اسلامی دارا بوده اند. در روند مدرنیته شدن شهرهای در دوره معاصر، مساجد به عنوان عناصر هویت ساز در حاشیه قرار گرفته اند. بطوریكه نقش اساسی مساجد در محلات مسكونی دچار خدشه جدی شده است. این تحقیق سعی بر آن دارد تا با مقایسه تطبیقی مكان گزینی مساجد محله ای در بافت قدیم و جدید، میزان دستیابی محلات به ساختار هویتی به عنوان مكان سكونت را بررسی نماید. روش تحقیق نیز توصیفی تحلیلی است كه اطلاعات مورد نیاز از دو شیوه كتابخانه ای و میدانی ( پیمایش) جمع آوری می شود. ابتدا با استفاده از مطالعات كتابخانه ای، معیارهای مناسب مكان گزینی مساجد و شاخص های هویت بخش به محلات مطالعه می شود. سپس دو معیار مكان گزینی مطلوبیت و سازگاری براساس شاخص های هویت بخش مورد ارزیابی می گیرد. در مرحله مطالعات میدانی، اطلاعات مساجد منتخب از طریق پیمایش جمع آوری می شود، و در مرحله آنالیز و ارزیابی تحقیق از ماتریس گولر استفاده شده است. نتایج تحقیق میزان اثربخشی شاخص مطلوبیت و سازگاری در بافت جدید و قدیم نشان می دهد كه مساجد كدام بافت توانسته است به نقش دود به عنوان عنصر هویت بخش به محلات ایفا كند.