Abstract :
شاهنامه فردوسي و رُمانس هاي آرتوري (مجموعه داستانهاي قرون وسطي) هر دو از نوع كتاب حماسي و شواليه گري هستند كه كارهاي بزرگ قهرمانانِ آركتيپي در جامعه اي اشرافي را به تصوير مي كشند. در هر دوِ اين سنت هاي روايي عناصر شگفت انگيز و حتي واقعيتي خارق العاده را مي يابيم كه با نبردهاي پهلوانان آميخته شده است. اين واقعيت خارق العاده به صورت شهر يا قلعه اي با ويژگيهاي سحرآميز ظاهر مي شود كه دستيابي به آن مشكل است. اين مقاله به مقايسه دو مضمون اصلي (يعني شهر گنگ دژ در شاهنامه و قلعه گرآل در رمانسهاي آرتوري) مي پردازد و نشان مي دهد كه اين دو متن در بازنمايي ادبيِ برخي واقعيات فرازميني، داراي نقاط مشتركي هستند. بدين ترتيب مي توانيم جهان فرازميني را در ادبيات رده بندي كنيم : از نظر جغرافيايي، حد و مرز اين مكانهاي خارق العاده گنگ و تخيلي است؛ براي رسيدن به آنها بايد از يكي از عناصر طبيعت، به ويژه آب عبور كرد (رودخانه، دريا يا درياچه)؛ جهان فرازميني خارج از فضا، زمان و شرايط عادي واقعيت زميني است؛ در آخر اين جهان براي قهرمانان يك مرحله آزموني يا مكان وحي به حساب مي آيد.
Latin Abstract :
Le Shâhnâmeh (Livre des rois) de Ferdowsi et les romans arthuriens du Moyen Age occidental appartiennent tous deux au genre de l’épopée et du livre chevaleresque, racontant les exploits de héros archétypiques à l’intérieur d’une société royale. Ces deux traditions narratives entremêlent aux combats des héros des éléments fantastiques, et notamment la présence d’une réalité surnaturelle, typifiée par une ville ou un château aux propriétés magiques et à l’accès difficile. Cet article compare deux motifs majeurs – la ville de Gang Dej dans le Shâhnâmeh et le château du Graal dans les romans arthuriens – et montre que, dans la représentation littéraire de réalités extra-terrestres, ces textes partagent un certain nombre de points communs. On peut ainsi distinguer une typologie littéraire de l’autre Monde : ces lieux extra-ordinaires se situent à la croisée d’une géographie aux contours plus ou moins imprécis et d’une géographie imaginaire ; accéder à ces lieux s’effectue toujours par des moyens non ordinaires ; l’accès à l’autre Monde implique le franchissement d’un élément naturel, essentiellement de l’eau (rivière, mer ou lac difficilement franchissables) ; l’autre Monde se situe au-dehors de l’espace, du temps, des conditions ordinaires de la réalité terrestre ; enfin, il constitue, pour les héros ou les rois, un lieu de révélation ou d’épreuve.
