40

الكناش منصوري

طب المنصوري= كتاب المنصوري

al-kunnas-ul mansuri= tibb-ul mansuri= k.-ul mansuri

رازي، محمدبن زكريا، 251- 313هـ. ق. razi, mohammad ebn-e zakariya (866- 926)

قرن 4هـ. ق.

سلمان موسوي

1010هـ. ق.

مشهد

بسم الله الرحمن الرحيم قال ابوبكر محمدبن زكريا متطبب رحمه الله الي جامع الامير سندي و ابن سندي آل صلح منصور به اسحاق عطاء الله بقاءُ

بكل رطل من جمله هذا وزن درهم مصطكي و مثله: قرنفل مثله سنبل فيضر في خرفه و يلقي فيها عندالطبخ و اذقد بننا علي جميع المقالات في صدر هذا الكتاب و ليكمل كتابنا في الموضع و الله محمود و تم الكتاب

دارد

تك متني

عربي

384ص.

نسخ

خوانا

ندارد

ندارد

British Library

34175-34178

OR 5316

فنخا

ميكروفيش , نسخه الكترونيكي

پ كاتب موسوي، سلمان

گياهان دارويي -- متون قديمي تا قرن , داروشناسي-- متون قديمي تا قرن 14 , پزشكي سنتي -- ‫متون قديمي تا قرن 14‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

طب، مزاج، خلط، اغذيه، ادويه، بهداشت، حفظ الصحه، آرايش، درمان پوست، بيماري هاي بيروني، زينة، بهداشت مسافر، زخمها، آماسها، شكسته بندي، جراحات، زهرها، گزندگان، امراض سر تا پا، تب ها

پزشكي

مالك حقوقي (خريداري نسخه ديجيتال)

كامل

34175

دارد

19

افتادگي ندارد

image/jpg

ابوبكر محمد بن زكرياى رازى (251-313ق)، طبيب، كيميادان و فيلسوف قرن سوم و چهارم . نام وي محمد و كنيه‌اش ابوبكر بود. از زندگي رازي اطلاع چنداني در دست نيست، اما به استناد گزارش ابوريحان بيروني، رازى در اول شعبان 251، در رى به دنيا آمد. ظاهراً از كودكي به علوم عقلي و ادبي علاقه‌مند بود و بنابر منابع، در جواني شعر مي‌گفت و عود نيز مي‌نواخت، اما پس از چهل‌سالگي و روي‌آوردن به فلسفه و طب آنها را رها كرد. به گفتة برخي، رازي در جواني به زرگري و صرافي مشغول بود و لقب صيرفي او به همين شغل اشاره دارد. رازي از طريق همين شغل به علم كيميا گرايش يافت و براثر اشتغال به آن و نزديكي با آتش و بوهاي تند، به بيماري چشم دچار گرديد؛ وقتي براي معالجه به طبيب مراجعه كرد، علم طب را اصيل‌تر از كيميا يافت و به طب پرداخت و چنان در آن پيشرفت كرد كه بسياري از جمله امرا و بزرگان او را براي طبابت نزد خود مي‌خواندند. به نظر مي‌رسد، شهرت رازي در طب به بعد از چهل‌سالگي او برمي‌گردد، اما پيش از آن نيز در سي‌ و چندسالگي به بغداد رفته بود و در آنجا به آموختن طب و نيز طبابت در بيمارستان اشتغال داشت و پس از آن در بيمارستانهايي در ري و بغداد عهده‌دار رياست شد. درباره استادان رازي اختلاف نظر هست. ابن ‌نديم شخصي به نام بلخي را استاد رازي خوانده و در ادامه به شرح حال شهيد بلخي (متوفي 325) پرداخته و نوشته، رازي با بلخي مناظراتي داشته‌است و آن دو كتابهايي در رد و نقض يكديگر نوشته‌اند. جز شهيد بلخي، ابوالقاسم بلخي و ابوزيد احمد بن سهل بلخي (متوفي 322) نيز معاصر رازي بوده‌اند و از عنوان برخي از آثار رازي برمي‌آيد كه وي با اين دو تن نيز آشنا بوده‌است. به دليل شهرت ابوزيد احمد بلخي در فلسفه، برخي محققان احتمال مي‌دهند كه رازي به واسطه او با فلسفه يونان آشنا شده باشد. به نوشته ناصر خسرو، ابوالعباس ايران‌شهري ديگر استاد رازي بوده و ظاهراً رازي از طريق او با افكار مانوي آشنا شده است. به گزارش برخي منابع، استاد رازي در طب عليبن رَبَّن طبري*، مؤلف فردوس الحكمة في الطب، بوده است. درباره شاگردان رازي نيز اطلاع دقيقي در دست نيست. گفته شده است، يحيي بن عَدي، فيلسوف و مترجم قرن سوم و چهارم، روش فلسفي رازي را داشته و طب و منطق را نزد او خوانده است. به‌ گزارش منابع، ابوالقاسم مَغانِمي، ابن قارِن رازي و ابوغانم طبيب از ديگر شاگردان رازي در طب بوده‌اند. رازي با امراي ساماني مناسبات خوبي داشت، چنانكه كتاب المنصوري في الطب را به نام منصوربن اسحاقبن احمدبن اسد، حاكم ري، تأليف و به او تقديم كرد و نيز كتابي با نام الطب الملوكي نگاشت و آن را به حاكم طبرستان اهدا كرد. محمدبن زكريا در بغداد نيز از حمايت حاكمان عباسي بهره مي‌برد و در دوران مكتفي رياست بيمارستاني را در بغداد به عهده داشت. رازي در دوران حيات خود و پس از آن شهرت فراوان يافت و شرح حال نگاران از او با عناويني چون يگانه عصر، جالينوس عرب، و طبيب مسلمانان ياد كرده‌اند. هرچند، او به جهت آراي فلسفي و الهياتي‌اش از همان ابتدا مخالفان فراواني نيز داشت. به همين دليل، ابوريحان بيروني از پيروي وي برائت جسته، ابن سينا او را «متكلف فضولي» خوانده و ابن صاعد اندلسي نيز وي را به سبب مخالفت با آراي ارسطو و گرايش به مذهب اهل شرك، ثنويت، براهمه و صابئين تقبيح كرده‌است. قفطي (همانجا) نيز اضطراب در رأي، تقليد آراي نادرست و انتحال مذاهب زشت را به وي نسبت داده ‌‌‌‌‌است. رازي در همه عمر، پيوسته به خواندن و نوشتن اشتغال داشت و در اواخر عمر نابينا شد. درباره سال و محل درگذشت او اختلاف هست، اما بنابر مشهور، رازي در 311 يا 313 در بغداد يا ري درگذشت. هرچند، گزارشهاي ديگري مبني بر زنده بودن او تا دوران ابن عميد (متوفي 360)، وزير آل بويه، وجود دارد و گفته مي‌شود رازي كتاب الحاوي في الطب را به او تقديم كرده‌است. براين اساس، وفات وي را 320 نيز گزارش كرده‌اند (ويكي نور، مدخل «رازي، محمد بن زكريا»).

محمد بن زكرياي رازي ابوبكر محمد بن زكرياى رازى

السيره الفلسفيه الشكوك للرازي علي كلام فاضل الأطباء جالينوس في الكتب التي نسبت اليه القولنج الحاوي في الطب تقاسيم العلل (كتاب التقسيم و التشجير) المدخل الي صناعه الطب (ايساغوجي) (ويكي نور، مدخل «رازي، محمد بن زكريا»).

رازي اين كتاب را براى فرمانرواى رى امير ابو صالح منصور بن اسحق بن اسمعيل بن احمد بن اسد بن سامان كه از 290 تا 196 بدستور عموى خود احمد بن اسمعيل بن احمد بن اسد بن سامان دومين پادشاه سامانى (295- 301) در آن شهر فرمان ميراند نوشت. منصور در 298 بدستور همو فرمانرواى سيستان شده بود. ميان رزاى و او دوستى بوده و كناش منصورى را براى او نوشته است. ابن نديم ميگويد: «كتاب المنصورى فى الطب الى منصور بن اسمعيل» و منصورى را بنيايش نسبت داده بيرونى ميگويد: «الكناش المنصورى عمله لمنصور بن اسد قرابه والى خراسان» و منصورى را فرزند نياى سومش خواند. قفطى ميگويد: «كتاب المنصورى الى منصور بن خاقان» خزرجى در سه جا از اين كناش ياد نموده گاهى منصور را پسر اسمعيل (نياى نخستين او) و گاهى اسمعيل را فرزند خاقان خداوند خراسان و ورارود دانست و گاهى منصور بن اسحق بن اسمعيل بن احمد گفته و احمد را خداوند آن شهرها خواند. چلبى ميگويد: «رازى كفايه المنصورى را براى ابى صالح منصور بن اسحق پسر برادر اسمعيل سامانى نوشته است» مانا واژه «احمد» را انداخته است چه او پسر برادر احمد است. چنانكه ياقوت چنين گفت نه چنانكه ابن اثير پنداشت و منصور را پسر عموى احمد خواند و چلبى هم منصور بن اسحق را برادرزاده اسمعيل سامانى خواند. زيرا از ديباچه كناش و سخن خزرجى برميآيد كه منصور فرزند اسحق پسر اسمعيل پسر احمد پسر اسد سامان است و برادر زاده احمد دومين پادشاه سامانى ميباشد و ابن اثير نام اسمعيل را در رشته نسب او انداخت. اگر چه شادروان قزوينى چون ديد كه ياقوت نوشته «منصور بن اسحق بن احمد بن اسد» و نام اسمعيل را نياورد و نيز نوشته «احمد بن اسمعيل» درباره پادشاه سامانى و باز هم گفته كه دومى عمومى نخستين است و از سوى ديگر ديد كه ابن اثير منصور را پسر اعم احمد خوانده است او سخن ياقوت را نادرست خواند و بگفتار ابن اثير گرويد. آقاى نجم آبادى هم بپيروى از قزوينى بگراور ص 1 نسخه ملك كه خود بچاپ رساند ننگريست و واژه «اسمعيل» را در رشته نسب منصوريان «اسحق» و «احمد» نگذارده است.(فهرست توصيفى دست نوشتهاى پزشكى دوره اسلامى، ج4، ص: 3175)

رازي اين اثر را كه «كتاب الطب المنصورى» و «المنصورى فى الطب» و «كفايه المنصورى» نيز خوانده مي شود، براي حاكم ري، امير ابو صالح منصور بن اسحاق بن اسماعيل بن احمد بن اسد بن مامان نوشته و بنام او مصدر نموده است (فهرست كتابخانه ملي ايران). نسخه كامل اثر داراي فهرست ده گفتار زير است: 1- ديباچه پزشكى 26 فصل. 2- مزاجها و خلطها و فراست 58 فصل. 3- نيروى خوردنيها و داروها 25 فصل. 4- بهداشت 31 فصل. 5- آرايش و درمان بيماريهاى بيرونى و پوست 77 فصل. 6- بهداشت مسافر 17 فصل. 7- شكسته بندى و زخمها و اماسها 18 فصل. 8- زهرها و گزندگان 54 فصل. 9- بيماريهاى سر تا پا 94 فصل. 10- تبها و درمان آن 33 فصل. در پايان گفتارى درباره امور طبيعى بر آن افزود (فهرست توصيفى دست نوشتهاى پزشكى دوره اسلامى، ج4، ص: 3176)

الكناش منصوري كتاب معروفي است در پزشكي، شامل موضوعاتي همچون شناخت مزاج ، قواعد اغذيه و ادويه، حفظ الصحه، زينة، تدبير مسافر، شكسته بندي و جراحات، زهرها امراض سر تا پا و تب ها (فهرست كتابخانه ملي ايران).

كناش منصورى يكى از نگارشهاى خوب رازى است و بگفته نظامى عروضى از كتابهاى وسط است كه دانشجويان در مرحله ميانين آنرا بايد بخوانند (فهرست توصيفى دست نوشتهاى پزشكى دوره اسلامى، ج4، ص: 3176)

المقاله الاولى- في مدخل الي الطب و في شكل الاعضاء و هيئتها المقاله الثانيه- فى تعرف مزاج الابدان و الاخلاط العاليه و شيء من الفراسه المقاله الثالثه- فى قوى الاغذيه و الادويه المقاله الرابعه- فى حفظ الصحه المقاله الخامسه- فى الزينه الاعضاء و البدن المقاله السادسه- فى تدبير المسافرين المقاله السابعه- جمل و جوامع من صناعه الجبر و الجراحات و القروح المقاله الثامنه- في السموم و الهوام المقاله التاسعه- فى الامراض الحادثه من القرن الى القدم المقاله العاشره- فى الحميات و توابع ذلك و لواحقها مما يحتاج الي معرفته في تجويز علاجها

كمبود ندارد.

اين اثر به منصور بن اسحق بن اسمعيل بن احمد بن اسد بن سامان اهدا شده است.

نسخه هاي ديگر اثر با مشخصات زير چاپ و يا تصحيح شده است: سال چاپ: 1903قمري,اروپا 1406 (فهرست كتابخانه ملي ايران) اين دفتر را گذشتگان ارج مينهادند و بارها بلاتينى درآمده و ترجمه اى كه ژرارد كرمونى (1114- 1186) بلاتينى كرده ترجمه خوب آن است. لاتينى آن در 1497 و 1511 و (گفتار 10) در 1544 با ترجمه نگارشهاى ديگر رازى بچاپ رسيد. و از چاپ آن در ميلان ميان سالهاى 1487 و 1510 نيز ياد كردند. ترجمه لاتينى مديولانىMediolani بسال 1481، در ليون در 1510 و بازل در 1544 بچاپ رسيد. نيز در ونيز در 1497- گفتار 7 و 9 آنرا باختريان بسيار ارج مينهاده در دانشگاههاى ايتاليا ديرى ميآموختند و بر آن گزارشها نوشتند. متن تازى و ترجمه لاتينى گفتار نهم آن در هال در 1776 بچاپ رسيد. ترجمه لاتينى گفتار دهم از مديولانى در برلين بسال 1500 چاپ شد، دكونينكDe Koning متن و ترجمه فرانسوى گفتار 1 آن و بخش يكم طب الملكى مجوسى ارجانى و ترجمه فرانسوى دفتر يكم و سوم قانون را در ليدن در 1903 بنام سه دفتر كالبد شكافى بچاپ رساند. ترجمه لاتينى گفتار نهم در 1472 و در ونيز بسال 1483 و 1490 و 1492 و 1497 و در پادوا در 1470 و در لوگدونوم (Lyon /Lugdunum) بسال 1490 و 1501 و در ونيز بسال 1507 و 1517 و 1518 و در سال 1533 و در پاريس بسال 1534 و درBasileae بسال 1540 و گزارش يوحناء آركولانى بر همين نهمين گفتار در ونيز در 1542 و گزيده آن در لوگدونوم بسال 1551 و گزارش همان يوحنا در ونيز در 1557 و 1560 و در برلين در 1900 بآلمانى بچاپ رسيد. ترجمه ايتاليائى گفتار 3 بى تاريخ چاپ شد همچنين ترجمه لاتينى آن در 1531. (محمد تقى دانش پژوه) (فهرست توصيفى دست نوشتهاى پزشكى دوره اسلامى، ج4، ص: 3177).

از مخطوطات موصل برمي آيد كه چند نسخه در آنجا هست ص 5 و 237 و 289 بنوشته بروكلمن (ج 1 ص 234 و 492 و پيوست ج 1 ص 419) نسخه هائى از منصورى در پاريس و اسكوريال و مادريد و موزه بريتانيا و بادليان بعربى و عبرى و دردرسدن و ليدن و ايا صوفيا و اسكنديه و تيمور و رباط و موصل و سليميه و رامپور و آصف و عليگره هست. ابو جعفر على بن محمد الحشاء م 647 مفيد العلوم و مبيد الهموم يا تفسير الالفاظ الطبيه و اللغويه الواقعه فى الكتاب المنصورى نوشته است. كلنG .Colin ورنوRenaud متن تازى را با ديباچه اى در باط بسال 1941 بچاپ رساندند- نسخه هائى از منصورى در تهران در كتابخانه ملى ملك و تنكابنى هست (نجم آبادى ص 156). اطلاعات برخي نسخه ها به شرح زير است: 11363. تهران؛ علوم پزشكى؛ شماره نسخه: 186 آغاز نسخه: قال محمد بن زكريا الرازى انى جامع فى كتابى هذا جملا و جوامع من صناعه الطب؛ انجام نسخه: تمت المقاله التاسعه و لله الحمد خط: نسخ، بى كاتب، تا: رجب 484 ق؛ 23 كراسه ده برگى دارد با شماره كراسه ها بحروف كتابت و كامل با شماره برگها هر كراسه بحروف كامل با شماره ابجدى براى كراسه ها مانند «الكراسه التاسعه عشر، يط، يط ثانيه، يط ثالثه، يط رابعه ...» آغاز كتاب، نيمى از صفحه اول بريده شده و مفقود است و نيم ديگر را چسبانيده اند و بسم الله الرحمن الرحيم نونويس است. كتاب از ده مقاله، نه مقاله را دارد. نام اين كتاب در چهار مقاله نظامى عروضى در مقالت چهارم كه در علم طب و هدايت طبيب گفتگو مى شود آمده است: «پس طبيب بايد كه نيكو اعتقاد بود ... و از علم طب بايد ... يا منصورى محمد زكرياء رازى ... باستقصاء تمام بر استادى مشفق خواند ...» رازى اين كتاب را به نام اميرى ابوصالح منصور بن اسحق بن اسماعيل بن احمد بن اسد بن سامان آن گاه كه از جانب پسر عم خود احمد بن اسماعيل بن احمد بن اسد دومين پادشاه سامانيان به سال 290 به حكومت رى منصوب گرديد و رازى با او همراه بود تاليف كرد.؛ تعداد صفحات: 439 صفحه، 19 سطر 11* 11/ 5 سطر، اندازه: 16* 24 سم [نشريه: 3- 379] 11364. تهران؛ دانشگاه تهران؛ شماره نسخه: 1365 خط: نسخ، كاتب: محمد بن يعقوب متطبب، تا: قرن 5؛ در پايان تاريخ 431 و در ميانه خط محمد بن يعقوب متطبب مورخ 7 شعبان 433 و تاريخ 770 ديده ميشود (كليشه) خود نسخه گواهى بر كهنگى آن ميدهد و پائين تر از سده ششم نخواهد بود.؛ كاغذ: سمرقندى، جلد: تيماج سرخ مقوايى، تعداد صفحات: 278 برگ، 17 س 13* 19/ 5 سطر، اندازه: 18* 25 سم [دانشگاه تهران: ف: 8- 56] 11365. قم؛ مرعشى؛ شماره نسخه: 662 عكسى آغاز نسخه: افتاده: ... مرهم ينبت اللحم مما قد ذكرنا ... الباب الثانى من المقاله السابعه.؛ انجام نسخه: افتاده: الباب الحادى و الثلثون من المقاله العاشره نذكر فيه النبض ... له شيما بما يلقا. نسخه اصل: چستربيتى، بشماره (3003). نسخه حاضر، مشتمل است بر اواخر باب اول از مقاله هفتم، تا اواخر باب سى و يكم از مقاله دهم.؛ خط: نسخ، بى كاتب، تا: قرن 6، جا:؛ افتادگيها: آغاز وانجام؛ در حاشيه تصحيح شده است. (اربرى، فهرست خطى عربى 1/ 1)؛ تعداد صفحات: 177 برگ، 15 سطر سطر [عكسى مرعشى: ف: 2- 142] 11366. قم؛ مرعشى؛ شماره نسخه: 8432 آغاز نسخه: افتاده: العروق التى فى البدن على ما ذكره فى تشريح العروق و أصل هذا العرق ينقسم فى الكبد الى أقسام.؛ انجام نسخه: فلنستكمل كتابنا فى هذا الموضع و الله الموفق و المعين و الحمدلله رب العالمين. خط: نسخ، كاتب: عسكرى ناسخ، محمود بن مسعود، تا: پنجشنبه از ماه رجب 610 ق، جا:؛ افتادگيها: آغاز؛ عناوين شنگرف، نسخه را موريانه خورده و برگها درهم صحافى شده است.؛ جلد: تيماج قهوه اى، تعداد صفحات: 277 برگ، 15 سطر، اندازه: 25* 16 سم [مرعشى: ف: 22- 26] 11367. تهران؛ دانشگاه تهران؛ شماره نسخه: 165/ 195- ف نسخه اصل: حمديه ش 1447. بندى از طب منصورى رازى؛ بى كاتب، تا: با تاريخ 755 ق؛ درهامش است.؛ [فيلمهاى دانشگاه تهران- ف: 1- 433] 11368. لنينگراد؛ موزه ارميتاژ؛ شماره نسخه: 6836 خط: نسخ كهن معرب، بى كاتب، تا: سده 7 و 8 قرن 8؛ با نونويس سده 11 و 12 در آغاز و انجام. عنوان شنگرف از آن ميرزا محمد طبيب و بهاءالدين محمد رشاى طبيب و عبدالكريم بن مهدى طبيب.؛ [نشريه: 9- 306] 11369. تهران؛ سپهسالار (شهيد مطهرى)؛ شماره نسخه: 1/ 789 خط: نسخ، بى كاتب، تا: سده 7 وقرن 8؛ 1- 150. عنوان شنگرف، در صفحه عنوان از «كناش رازى» ياد شده، از كتابخانه اعتضادالسلطنه در 1271، برگهاى 89- 105 بايد پيش از برگ 105 گذارده شود، فهرست مقاله هاى موجود در نسخه چنين است: مقاله 2 تعريف الامزجه (8 ر). مقاله 3 قوى الاغذيه و الادويه (16 ر). مقاله 4 حفظ الصحه (29 پ). مقاله 5 الزينه (40 ر). مقاله 6 تدبير المسافر (49 ر). مقاله 7 جوامع صناعه الجبر (55 ر). مقاله 8 آغاز افتاده است (85 ر- 89 ر). مقاله 9 الامراض الحادثه من الفرق الى القدم (89- 105 و 65 ر). مقاله 10 الحميات (65 پ- 84).؛ واقف: سپهسالار، تاريخ وقف: 1297؛ كاغذ: سمرقندى، تعداد صفحات: 311 برگ، 24 سطر 11/ 5* 18 سطر، اندازه: 5/ 16* 5/ 24 سم [سپهسالار: ف: 5- 449] 11370. تهران؛ مجلس شورا؛ شماره نسخه: 5278 آغاز نسخه: بسمله. قال ابوبكر بن زكريا المتطبب الرازى رحمه الله، انى جامع للامير سيدى و ابن سيدى ...؛ انجام نسخه: و يلقى فيها عند الطبخ و اذ قد اتينا على جميع المقالات فى صدر هذا الكتاب. و لنكمل كتابنا هذا فى هذا الموضوع. والله المحمود. تم الكتاب المنصورى خط: نسخ، بى كاتب، تا: 811 ق؛ و در برگهاى آغاز چند نسخه پزشكى به فارسى و فايده اى در پزشكى به عربى. و نام داروهايى به عربى هست. مالك: محمد رضى بحرانى من آل ابوشيخ صادق با مهر او (عبده الرضى) و محمد على بن على بن لطفعلى بن احمد تبريزى با مهر او (عبده محمد على بن على) و محمد جواد 1346، يادداشت عرض 2 شعبان 1015، و عبدالحميد محمد على بن على بن لطفعلى تبريزى، و ضياء الدين محمد بن قطب الدين محمد بن نظام الدين على طبيب شيرازى با مهر او. (شماره دفتر: 66828)؛ كاغذ: سپاهانى، جلد: تيماج قهوه يى ضربى، تعداد صفحات: 180 برگ، 25 سطر 6/ 3* 17 سطر، اندازه: 5/ 12* 24 سم [شورا: ف: 16- 96] 11371. تهران؛ دانشگاه تهران؛ شماره نسخه: 6415 خط: نسخ، بى كاتب، تا: سده 8 وقرن 9؛ عنوان شنگرف، با يادداشت تملك مورخ 1310؛ كاغذ: سمرقندى، جلد: تيماج ترياكى مقوايى، تعداد صفحات: 375 برگ، 18 س 11* 17 سطر، قطع: ربعى، اندازه: 15* 20 سم [دانشگاه تهران: ف: 16- 262] 11372. موصل؛ مدرسه الاحمديه (ضمن مكتبه الاوقاف العامه)؛ شماره نسخه: 18/ 20 آغاز نسخه: (اسود ط فى تدبير من يريد ان لا يسرع اليه الشيب (2) ...)؛ بى كاتب، تا: 940 ق، جا:؛ افتادگيها: آغاز؛ تعداد صفحات: 141 برگ،، اندازه: 23* 15 سم [الاوقاف العامه- موصل: 5- 212] 11373. تهران؛ مجلس شورا؛ شماره نسخه: 1/ 4557 آغاز نسخه: گويا يك صفحه افتاده است: التى يستعين بها على ما ينفعه و الصناعات التى ...؛ انجام نسخه: و يلقى فيها عند الطبخ و اذ قد اتينا على جميع المقالات فى صدر هذا الكتاب و ليكمل كتابنا فى هذا الموضوع و الله محمود تم الكتاب المنصورى. خط: نستعليق، بى كاتب، تا: شعبان 954 ق، جا:؛ افتادگيها: آغاز؛ نشانها و عنوانها شنگرف (كليشه)، شماره دفتر 62807؛ كاغذ: اصفهانى، جلد: تيماج قهوه اى ضربى لولائى، تعداد صفحات: 134 برگ، 1- 135، 29 س 17/ 5* 7/ 5 سطر، اندازه: 24* 19 سم [شورا: ف: 12- 239] 11374. مشهد؛ آستان قدس رضوى؛ شماره نسخه: 9709 آغاز نسخه: بسمله قال ابوبكر محمد بن زكريا الرازى الطبيب انى جامع للامير جملا و جوامع و نكتا و عيونا من صناعه الطب.؛ انجام نسخه: و قد اتينا على جميع المقالات و الفصول المذكوره فى صدر الكتاب و ليكمل كتابنا فى هذا الموضع. خط: نستعليق، بى كاتب، تا: اواسطقرن 10؛ عناوين مقالات و فصول بشنگرف؛ واقف: خان بابا مشار، تاريخ وقف: ارديبهشت 1346.؛ كاغذ: نخودى، جلد: تيماج خرمائى يك لا، تعداد صفحات: 165 برگ، 21 سطر، اندازه: 13* 23 سم [آستان قدس- ف: 19- 504] 11375. قم؛ مرعشى؛ شماره نسخه: 10019 خط: نستعليق خوش، كاتب: طبيب اصفهانى، قطب الدين محمد بن غياث الدين محمد، تا: چهارشنبه 24 صفر 1008 ق، جا: اصفهان (مسجد جامع)؛ اين نسخه نفيس، با عناوين شنگرف كتابت شده است. نسخه اندى موريانه خورده است.؛، قطع: رقعى [ميراث شهاب: س 8 ش 2- 18] 11376. قم؛ مرعشى؛ شماره نسخه: 13962 آغاز نسخه: قال ابوبكر محمد بن زكريا المتطبب الرازى رحمه الله انى جامع ... ابى صالح منصور بن اسحق اطال الله بقاه فى كتابى هذا جملا و جوامعا و نكتا و عيونا فى صناعه الطب ...؛ انجام نسخه: فى الحمى التى يعرض فيها الحر و البرد فى حاله واحده اذا كان فى الحميات المحرقه و ليكمل كتابنا فى هذه الموضع و الحمدلله رب العالمين و صلى الله على محمد و آله الطيبين الطاهرين و سلم تسليما كثيرا كثيرا. نسخه شماره 8432 گزارش شده در جلد 22 فهرست همين كتابخانه.؛ خط: نستعليق، كاتب: طبيب اصفهانى، قطب الدين محمد بن غياث الدين محمد، تا: 1008 ق، جا: اصفهان (مسجد جامع)؛ ترقيمه: ختم بالخير و الظفر سنه ثمان و الف من الهجره النبويه فى مدينه اصفهان بمسجد جامع على يد احقر عبادالله و احوجهم الى غفرانه قطب الدين بن غياث الدين محمد بن نور الله بن محمد طبيب الاصفهانى عفى عنهما و ستر عيوبهما بمنه وجوده؛ عنوانها و نشانيها: قرمز؛ حاشيه نويسى دارد با نشان «مح»، «ه-» و «12». در حاشيه تصحيح گرديده است چند نسخه دارويى پزشكى در آغاز و پايان نسخه آمده است تملك اسدالله موسوى در آغاز و پايان كتاب با اين عبارت آمده است «هو الملك قد انتقل الى من مالكه بالهبه ... و انا العبد اسداله بن ...» و «هبه كرد اين كتاب مستطاب را عبدالله جديد الاسلام صراف بفقير حقير اسدالله بن مرتضى الموسوى سنه 1186». تعدادى از برگها دچار آسيب شديد شده سپس ترميم گرديده است.؛ كاغذ: شرقى، جلد: اندازه جلد: 2014؛ نوع جلد: تيماج قهوه اى با ترنج.، تعداد صفحات: 197 برگ، 19 سطر، اندازه: 13* 7 سم [مرعشى: ف: 35- 410] 11377. تهران؛ مجلس شورا؛ شماره نسخه: 22/ 360 خط: نستعليق، كاتب: طبيب حموى، محمد بن مؤيد، تا: بامداد روز پنجشنبه 13 ذح 1009 ق، جا: يزد؛ عنوان ونشان شنگرف.؛ كاغذ: سفيد، [سنا: ف: 1- 187] 11378. مشهد؛ شيخ على حيدر (مكتبه)؛ شماره نسخه: 865 آغاز نسخه: الموجود: ... الذى يعرض فيها له فانه لايستغنى عن شى من الصناعات؛ انجام نسخه: من صدر هذا الكتاب و لنكمل كتابنا فى هذا الموضع و الله محمود خط: نستعليق، كاتب: شريف، شمس الدين محمد، تا: يوم الاثنين رابع عشر ذى القعده 1059 ق؛ العناوين بالحمره، فى النسخه ترميم.؛ جلد: چرم مشكى، تعداد صفحات: 150 برگ، 18 سطر، اندازه: 21* 11 سم [مؤيد: 2- 303] 11379. مشهد؛ آستان قدس رضوى؛ شماره نسخه: 36124 آغاز نسخه: الذى بعرض فيها له فانه لا يستغنى عم شيء من الصناعات بحاجته اليها؛ انجام نسخه: جميع المقالات من صدر هذا الكتاب و لنمكل كتابنا فى هذا الموضع و الله محمود نسخه حاضر ناقص الاول (فاقد برگ اول) است. مذيل است به يك برگ مطالب پراكنده در طب؛ خط: نستعليق، كاتب: شريف، شمس الدين محمد، تا: دوشنبه 14 ذى القعده 1059 ق، جا:؛ افتادگيها: آغاز؛ عناوين به شنگرف؛ واقف: رهبرى (اهدايى)، تاريخ وقف: مهر 1386؛ كاغذ: نخودى آهار مهره، جلد: تيماج مشكى با ترنج و دو سرترنج با حاشيه زنجيره اى، تعداد صفحات: 174 برگ، 18 سطر، اندازه: 5/ 10* 21 سم [اهدائى رهبر: 9- 381] 11380. قزوين؛ مير حسينا قزوينى؛ شماره نسخه: 1/ 163 خط: نستعليق، بى كاتب، تا: شب آدينه دهه يكم شوال 1074 ق، جا: شاه جهان آباد (/ دهلى)؛؛ [نشريه: 6- 350] 11381. نجف اشرف؛ مكتبه آيه الله الحكيم العامه؛ شماره نسخه: 524 كاتب: محمد زمان بن فوج احمد، تا: 1076 ق، جا:؛ افتادگيها: آغاز؛ تعداد صفحات: 222 صفحه، 16 سطر، اندازه: 3/ 12* 5/ 19 سم [معجم المخطوطات النجفيه:- 736] 11382. اصفهان؛ دانشگاه اصفهان؛ شماره نسخه: 1/ 592 از آغاز يك برگ افتادگى دارد و از ابتداى فهرست مطالب را داراست.؛ خط: نستعليق، بى كاتب، تا: 1083 ق، جا:؛ افتادگيها: آغاز؛ عناوين به شنگرف، هر دو رساله تصحيح شده اند، روى برگ اول يادداشتى از سيد محمد على روضاتى در اينكه كتاب را از باقيمانده كتابخانه شيخ محمد رضاايى المجد اصفهانى خريده و در پايان كتاب اول تملك صفى الدين محمد بن عبدالوهاب حسينى با مهر بيضوى و در آغاز كتاب دوم چندين يادداشت پزشكى ديده مى شود. (10678)؛ جلد: تيماج مشكى، تعداد صفحات: 228 برگ، 2 ر- 230 پ، مختلف سطر، اندازه: 12* 19 سم [دانشگاه اصفهان: ف: 2- 459] 11383. مشهد؛ دانشكده الهيات مشهد؛ شماره نسخه: 1/ 567 آغاز نسخه: بسمله وما توفيقى الابالله عليه توكلت و اما بعد فقد ينبغى للانسان ان يدرب عقله ... بعد از سه برگ الفصل الاول من المقاله الاولى جمل و جوامع احتيج الى تقديمها فى صدر هذه المقاله.؛ انجام نسخه: على جميع المقالات فى صدر هذا الكتاب فليكمل كتابنا فى هذا الموضع خط: نسخ، بى كاتب، تا: سوم صفر 1086 ق؛ كاغذ سپاهانى؛ جلد: تيماج ماشى، تعداد صفحات:، 18 سطرى و 21 سطرى 21* 14/ 5 س سطر، اندازه: 29* 20 سم [الهيات مشهد: ف: 1- 282] 11384. تهران؛ علوم پزشكى؛ شماره نسخه: 187 آغاز نسخه: بسم الله الرحمن الرحيم قال ابوبكر محمد بن زكريا هو المتطبب الرازى رحمه الله تعالى انى جامع للامير سيدى و ابن سيدى ابى صالح منصور بن اسحاق اطال الله تعالى فى كتابى هذا جملا و جوامع و نكتا و عيونا فى صناعته الطب ...؛ انجام نسخه: قد تم هذا الكتاب بعون الملك الوهاب من شهر ذى الحجه الحرام سنه 1088 من شهور ثمان و ثمانين و الف كتاب در ده مقاله است؛ خط: تحريرى، بى كاتب، تا: ذيحجه 1088 ق؛ تعداد صفحات: 304 صفحه، 23- 24 سطر 9/ 5* 10 سطر، اندازه: 16* 24 سم [نشريه: 3- 379] 11385. تهران؛ دانشگاه تهران؛ شماره نسخه: 10650 آغاز نسخه: «قال ابوبكر محمد بن زكريا المتطبب الرازى رحمه الله انى جامع للامير سيدى و ابن سيدى ابى صالح منصور اسحاق اطال الله بقاه فى كتابى هذا جملًا و جامعاً و نكتاً و عيوناً فى صناعه الطب»؛ انجام نسخه: «فيصير فى خرقه و يلقى فيها عند الطبخ و اذا قد اتينا على جميع المقالات فى صدر هذا الكتاب وليكمل كتابنا هذه الموضع و الله المحمود» خط: نسخ، بى كاتب، تا: 1091 ق؛ انجامه: «قد تم سنه 1091» عناوين در متن و حاشيه و نشانيها شنگرف، نيمى از نسخه از ابتدا تا برگ 192 نونويس سده 12 است. يادداشتهاى برگ اول: آنچه اخراجات اطاق شده است (صورت مصالح و هزينه هاى ساختن اطاق) تاريخ تولد در 1271 ق، چندين نسخه پزشكى، مهر بيضوى «محمد مهدى 1204» و «المهدى من هديت 1227» يادداشتهاى برگ آخر: مهر بيضوى «محمد مهدى 1204» و «المهدى من هديت 1227» يادداشت قرض مبلغ پنجهزار و ده شاهى رايج سلطان، و يادداشتهاى مختلف درباره حسابهاى خريد و فروش. نسخه را در تيرماه 1343 سيد محمد مشكوه به دكتر جهانشاه صالح رئيس دانشكده پزشكى و رئيس دانشگاه تهران هديه كرد و دكتر صالح از آن جا كه مجموعه مشكوه به دانشگاه منتقل شده بود در 26/ 6/ 70 آن را به دانشگاه تهران اهدا نمود. در ابتداى نسخه يادداشت ايرج افشار در اول مهر 1370 كه واسطه رسانيدن نسخه از دكتر صالح به كتابخانه دانشگاه بوده اند. كاتب عنوان نسخه را كفايه منصورى نوشته بود كه مرحوم مشكوه آن را تصحيح كرده است.؛ جلد: تيماج قهوه اى دو رو، درون سرخ، تعداد صفحات: 282 برگ، 15 سطر 8/ 5* 17 سطر، اندازه: 15* 24 سم [دانشگاه تهران: ف: 20- 132] 11386. همدان؛ دانشگاه بوعلى؛ شماره نسخه: 98 خط: نسخ، بى كاتب، تا: پنجشنبه غره ذى الحجه 1092 ق؛ عناوين شنگرف، روى برگ اول چند نسخه پزشكى و تملك على بن احمد بن زين الدين (احسائى) و مهر ديده مى شود، در صفحه آخر مهر نيز مشهود است؛ جلد: تيماج مشكى، تعداد صفحات: 250 برگ، 16 سطر، اندازه: 24* 17 سم [دانشگاه بوعلى: ف:- 54] 11387. شيراز؛ خانقاه احمديه؛ شماره نسخه: 634 آغاز نسخه: قال ابوبكر محمد بن زكريا الرازى رحمه الله الحمدلله حمداً كثيراً كما هو اهله و مستحقه.؛ انجام نسخه: و مثله سنبل و يصير فى خرقه و يلقى عليه عند الطبخ تمت هذا الكتاب المسمى المنصورى. خط: نستعليق خوش، كاتب: عبدالله، تا: 15 ذيقعده 1092 ق؛ فهرست مندرجات (مقالات و فصول) در اول نسخه كتابت شده، نسخه مصحح، عناوين به شنگرف.؛ واقف: على غياثى، تاريخ وقف: بهمن 1338؛ كاغذ: شكرى آهار مهره، جلد: مقوا با روكش گالينگور فرنگى، تعداد صفحات: 203 برگ، 21 سطر سطر، اندازه: 15* 5/ 25 سم [خانقاه احمدى:- 667] 11388. مشهد؛ گوهرشاد؛ شماره نسخه: 197 آغاز نسخه: حارينبت اللحم و يدخل فى المراهم ... (در برگ ششم) المقاله الرابعه فى حفظ الصحه و فيها فصول الفصل الاول ذكر جوامع حفظ الصحه ...؛ انجام نسخه: و قد بينا جميع المقالات فى صدر هذا الكتاب و ليكمل كتابنا فى هذا الموضع و الحمدلله رب العالمين ... نسخه حاضر مقدارى از باب سوم (در قواعد اغذيه و ادويه) را دارد تا آخر كتاب.؛ خط: نسخ، بى كاتب، تا: سه شنبه 27 ربيع الاول 1095 ق، جا:؛ افتادگيها: آغاز؛ ناقص الاول. در آخر نسخه، سه فصل در دو برگ بفارسى در بيان اوزان است، فصل اول دراوزان صغار 2- در اوزان كبار 3- در تحويل بعضى از اوزان ببعضى. منقول از كتاب تحفه حكيم مؤمن. رساله دوم بخط شكسته نستعليق. عنوان و نشان شنگرف، با مهر حاج سيد سعيد.؛ كاغذ: فرنگى آهار مهره اى، جلد: مقوا با روكش كاغذ ابرى سبز عطف و گوشه پارچه اى.، تعداد صفحات: 161 برگ، 21 سطر 7* 17/ 5 س سطر، اندازه: 14* 26 سم [جامع گوهرشاد: ف: 1- 168] 11389. لس آنجلس؛ كتابخانه دانشگاه لس آنجلس؛ شماره نسخه: 70 م خط: نستعليق، بى كاتب، تا: سده 10 و 11 قرن 11، جا:؛ افتادگيها: آغاز؛ آغاز افتاده.؛ [نشريه: 11- 126] 11390. قم؛ آستانه معصوميه؛ شماره نسخه: 2/ 147/ 4- 6284 الادويه المسهله و قويها و مقاديرها (فى اصلاح)؛ من كتاب المنصورى للرازى؛ خط: نسخ، بى كاتب، تا: قرن 11؛ عنوان و نشان شنگرف؛ كاغذ: سپاهانى، جلد: تيماج ترياكى، تعداد صفحات:، 15 سطر، قطع: ربعى [آستانه قم:- 219] 11391. تهران؛ ملك؛ شماره نسخه: 4242 خط: نسخ و نستعليق، بى كاتب، تا: قرن 11؛ عنوان و نشان شنگرف؛ كاغذ ترمه، جلد: ميشن يشمى لايى، تعداد صفحات: 226 برگ، 19 سطر، اندازه: 13* 20 سم [ملك- ف: 1- 550] 11392. تهران؛ دانشگاه تهران؛ شماره نسخه: 8545 خط: نستعليق، بى كاتب، تا: سده 10 وقرن 11؛ عنوان و نشان شنگرف، با حواشى، انجام در مقاله 10 در حميات در نبض افتاده.؛ كاغذ: سپاهانى، فهرست توصيفى دست نوشتهاى پزشكى دوره اسلامى، ج4، ص: 3185 جلد: تيماج ترياكى درون سرخ مقوايى، ربعى (51)، تعداد صفحات: 136 برگ، 23 س 7* 16 سطر، اندازه: 12* 24 سم [دانشگاه تهران: ف: 17- 158] 11393. تهران؛ دانشگاه تهران؛ شماره نسخه: 6389 خط: نسخ، بى كاتب، تا: سده 10 وقرن 11؛ عنوان و نشان شنگرف،؛ كاغذ: سپاهانى، جلد: تيماج قهوه اى ضربى ترنجى مقوايى، عطف ترياكى درون قهوه اى با لولا، تعداد صفحات: 175 برگ، 34 س 6* 17 سطر، قطع: ربعى، اندازه: 13* 24 سم [دانشگاه تهران: ف: 16- 256] 11394. تهران؛ مجلس شورا؛ شماره نسخه: 3819 آغاز نسخه: بسمله قال ابوبكر محمد بن زكريا المتطبب الرازى رحمه الله انى جامع للامير سيدى و ابن سيدى ابى صالح منصور بن اسحاق ... فى كتابى هذا جملا و جوامع.؛ انجام نسخه: پايان: و لنكمل كتابنا فى هذا الموضع و الله المحمود. خط: نستعليق شكسته، كاتب: قمى، على نقى بن محمد ابراهيم، تا: 1104 ق، جا:؛ افتادگيها: آغاز وانجام؛ در نيمه اول نسخه حواشى متفرقه است و از ص 102 تا صفحه 141 در سراسر حواشى صفحات، از امع اين بيطار نقل شده و ظاهراً به خط كاتب نسخه است. عناوين شنگرف. برگ اول تازه تر است. در برخى از برگهاى نسخه اثر رطوبت ديده ميشود كنار برگ آخر وصالى و نيمى از سطور در اثر رطوبت سياه شده اما خواناست. شماره ثبت قديم: 25826 جديد: 9339 تنكابنى: 58؛ كاغذ: فرنگى سفيد، جلد: تيماجى قهوه اى، تعداد صفحات: 333 صفحه، 18 سطر، قطع: خشتى، اندازه: 5/ 13* 20 سم [شورا: ف: 10- 1845] 11395. تهران؛ ملك؛ شماره نسخه: 4437 خط: نسخ، كاتب: قاجار، اسحاق بن ميرزا ابراهيم، تا: 11 محرم 1110 ق؛ عنوان و نشان شنگرف،؛ كاغذ: كاغذ فستقى، جلد: ميشن قهوه اى نو، تعداد صفحات: 180 برگ، 20 سطر، اندازه: 6/ 15* 8/ 21 سم [ملك- ف: 1- 549] 11396. مشهد؛ آستان قدس رضوى؛ شماره نسخه: 22755 آغاز نسخه: بسمله و به نستعين الحمدلله رب العالمين؛ انجام نسخه: فهذا آخر الكلام خط: نستعليق، بى كاتب، تا: 1263 ق؛ [رايانه آستان قدس: 1- 963] 11397. قم؛ مرعشى؛ شماره نسخه: 14565 آغاز نسخه: «بسمله، المقاله الثانيه، الاول جمله جامعه فى تعريف الأمزجه، مزاج البدن، يعرف من اللون و السنخيه و الهيئه و اللمس و الأفعال و الأشياء ... الما من اللون، فالأبيص ...»؛ انجام نسخه: «ينبغى أن لا يسرع الحكم من دليل واحد لكن يجمع منها ما أمكن ثم يكون بحسب ذلك ... و اعلم ان دلايل الوجه و العين خاصه أقوى الدلايل و أصحها، تمت المقاله الثانيه» نسخه موجود مقاله دوم كتاب مى باشد.؛ خط: شكسته نستعليق، بى كاتب، تا: 1304 ق؛ عنوانها و نشانيها: مشكى ويژگيها: نسخه اندكى رطوبت ديده، برگ آغازين اندكى وصالى گرديده است.؛ كاغذ: فرنگى نخودى، جلد: مشمع مشكى، عطف: تيماج مشكى. 16* 11/ 5، تعداد صفحات: 21 برگ، 21 سطر، اندازه: 13* 6 سم [مرعشى: ف: 36- 586] 11398. اسلام آباد؛ خزانه مفتى؛ شماره نسخه: 445 خط: نسخ، بى كاتب، بى تاريخ؛ و النسخه غير كامله؛ تعداد صفحات: 112 برگ، 23 سطر سطر، اندازه: 18* 12 سم [خزانه مفتى: 5- 144] 11399. موصل؛ مكتبه الاوقاف العامه (موصل)؛ شماره نسخه: 9/ 21 آغاز نسخه: قال ابوبكر محمد بن زكريا المتطبب الرازى رحمه الله انى جامع للامير سيدى و ابن سيدى ابى صالح منصور بن اسحق اطال الله بقاءه فى كتابى هذا جملا و جوامع و نكتا و عيونا فى صناعه الطب؛ كاتب: صالح بن منصور، بى تاريخ؛ تعداد صفحات: 260 برگ،، اندازه: 5/ 18* 12 سم [الاوقاف العامه- موصل: 1- 163] 11400. تهران؛ دانشگاه تهران؛ شماره نسخه: 452 آغاز نسخه: بسمله. ابتداء المقاله الاولى من الكتاب جمل و جوامع احتيج الى تقدمتها فى صدر هذه المقاله. ان الخالق عزوجل جعل العظام عماد البدن و دعائمه (گ 3 ب).؛ انجام نسخه: (از فصل 22 فى تعرف النضج) و الذى الغالب عليه البياض اذا انتقل من الرقه الى الغلظ و من عسر الخروج الى سهولته. فى البحر ان (عنوان فصل 23 مقاله 10) گ 204 ب. خط: نسخ كهن معرب، بى كاتب، بى تاريخ، جا:؛ افتادگيها: وسط؛ اين نسخه بخط نسخ كهنه معرب است با عنوانهاى شنگرف. خيلى جاها حاشيه دارد بخط سياهتر بنسخ يا تعليق. برگ 5 بريده شده و كاغذى چسباندند و بخط تازه ترى كامل گردند. فهرست در آغاز نسخه است در ص 5 از ميانه فهرست مقاله 3 فصل 2 «و البزور المالوفه التى تتخذ منها الخبز» تا پايان فصل 32 مقاله 10 «فى تدبير الناقه»- كتاب در نسخه ما چنين است. كراسه هاى نسخه ده برگ است و تا 21 (گ 196 الف) در گوشه صفحه ها شماره دارد و شماره برگها هم با مركب سياه ميباشد و كراسه دوم در گ 5 است و 6 برگ پيش از آن هست و بايد 4 برگ از نسخه افتاده باشد. در دو روى برگ ميان 153 و 154 دو شكل هندسى است بشنگرف كه نخستين جايگاههاى پنج حس را در مغز نشان ميدهد و دومى چشم بيننده و ماه و آفتاب را.؛ كاغذ: سمرقندى، جلد: مقوا و گرداگرد آن تيماج سرخ، تعداد صفحات: 204 برگ، 20 س 11* 19 سطر، اندازه: 17* 25 سم [دانشگاه تهران: ف: 4- 800] 11401. باكو؛ فرهنگستان علوم؛ شماره نسخه: بدون شماره بى كاتب، بى تاريخ؛ [نشريه: 9- 206] 11402. قم؛ گلپايگانى؛ شماره نسخه: 1/ 6580- 130/ 33 آغاز نسخه: بسمله الحمدلله رب العالمين والعاقبه للمتقين و صلى الله على خير مولود و دعا الى خير معبود ... قال محمد بن زكريا انى جامع للامير منصور بن اسحاق بن اسماعيل بن احمد فى كتابى هذا جملًا و جوامع و نكتاً وعيوناً من صناعه الطب؛ انجام نسخه: فيها عند الطبخ و اوقد اتينا على جميع المقالات فى صدر الكتاب ولنمكل كتابنا فى هذا الموضع و الله عده تم كتاب المنصور ى للحكيم الفاضل محمد بن زكريا الرازى ... خط: نستعليق، بى كاتب، بى تاريخ؛ عناوين ونشانى ها شنگرف، درحاشيه تصحيح شده است؛ جلد: تيماج قهوه اى دورو فرسوده، تعداد صفحات: 151 برگ، 25 سطر، اندازه: 11* 19 سم [گلپايگانى- ف: 6- 3382] (فهرست توصيفى دست نوشتهاى پزشكى دوره اسلامى، ج4، ص: 3179)

طب المنصورى (ترجمه) ميسرى حكيم (-) طب المنصورى (ترجمه) طبرى، اسماعيل بن بازرگان (-)

كتاب ها حيدريان، محمدحسين (1387). طب منصوري حكيم‌ ميسري‌ خراساني: خواص گياهان مفيد و شناخت گياهان سمي .... مشهد: نوند. مقالات 1. اميني، فرشيد (1389). كناش، كتاب ماه علوم و فنون. 132، 56-57. 2. ميوانه، فريبا (1392). كتاب طب المنصوري. فرهنگ موزه، 3، 41-42.

منابع كتابشناسي: الهيات مشهد 282/1 منابع كتابشناسي: كتابخانه جامع گوهرشاد 168/1 منابع كتابشناسي: التراث العربي 358/4 منابع كتابشناسي: دانشگاه 800/4 منابع كتابشناسي: نجم آبادي 157 منابع كتابشناسي: چلبي 332/2 منابع كتابشناسي: فهرست سپهسالار 449/5 منابع كتابشناسي: فهرست آستان قدس 504/19 منابع كتابشناسي: مرعشي 26/22و 586/36 منابع كتابشناسي: دانشگاه بوعلي ص 53 منابع كتابشناسي: نشريه 379/3 و 126/11 منابع كتابشناسي: ره آورد 321 - 323 منابع كتابشناسي: عكسي مرعشي 142/2 منابع كتابشناسي: كشف الظنون 1862/2 منابع كتابشناسي: مجلس شورا 1845/10 و 96/16 و 239/12 منابع كتابشناسي: الدوميلي العلم عندالعرب ترجمه عربي : 174-178 مؤلفات رازي از دكتر نجم آبادي : 43-57 فهرست بيروني ( چاپ پول كراوس ) :6-7 ) منابع كتابشناسي: دانشگاه تهران 800/4 و 56/8 و 158/17 و 256/16 و 262/16 و 132/20 منابع كتابشناسي: سامي همرنه ص 90 منابع كتابشناسي: ملك ص 539 منابع كتابشناسي: نشريه 350/6 و 217/5 و 206/9 و 306/9 منابع كتابشناسي: شيخ علي حيدر 303/2 منابع كتابشناسي: ظاهريه طب و صيدله 95 منابع كتابشناسي: ميراث شهاب س8ش2/ 18 منابع كتابشناسي: الاوقاف العامة 163/1 منابع كتابشناسي: خزانة مفتي 144/5 ماخذ: نشريه كتابخانه مركزي دانشگاه تهران. ج.3 (فهرست كتابخانه ملي ايران)

نسخه رنگي اثر در آدرس زير موجود است: https://www.qdl.qa/en/archive/81055/vdc_100022996955.0x000001