واكاوي اقدامات قتلغ تركان، براي احياي پزشكي كرمان (از 655 تا 681 قمري)

Analysis of the Actions of Qutlugh Terken (Kermanid Queen), in Order to Improve Medicine in Kerman (From 655 to 681 A.H

با تاملي در تاريخ حكومت قراختائيان كرمان (از 619تا704ق/ 1223تا1305م) مي توان دريافت كه هم زمان با حاكميت اين سلسله، برخي از بانوان قراختائي، با كارداني و لياقت وارد عرصه هاي سياسي، اقتصادي، علمي و فرهنگي شده و حتي بر تخت حكومت كرمان نيز تكيه زده اند. ازجمله ي اين بانوان مي توان به قتلغ تركان (تركان خاتون) اشاره كرد كه بيش از چهل سال، به طور مستقيم و غيرمستقيم در كار حكومت كرمان دخالت داشته است. پژوهش حاضر با كاربرد روش استدلال و منطق تاريخي و با استفاده از منابع كتابخانه اي بر آن است تا ضمن معرفي كوتاه حكومت قراختاييان كرمان و به ويژه تركان خاتون قراختايي، اقدامات اين ملكه را در راستاي احياي پزشكي كرمان و احقاق حقوق بيماران واكاوي كند. از همين رو، پرسش اصلي اين نوشتار عبارت است از: اقدامات تركان خاتون قراختايي در راستاي ارتقاي وضعيت پزشكي كرمان و رسيدگي بيشتر به حقوق بيماران، چه بود؟ ازجمله نتايج پژوهش حاضر آن است كه تركان خاتون، نه تنها به ساخت بيمارستان در كرمان پرداخت و آن را با بهترين امكانات روز، مجهز ساخت، بلكه حدود هشتصد سال پيش، با احداث مدرسه اي پيشرفته، به تربيت نسلي جديد از انديشمندان حوزه هاي مختلف و از آن جمله پزشكان، پرداخت.

Reflecting on the Qara – Khitai of Kerman (from 619 to 704 A.H. / 1223 to 1305 A.D.), we can see that the rule of the dynasty, some women of Qara – Khitai, with expertise and competence into political, economic, scientific and cultural even reached into the kingdom of Kerman. Among these women the one that can be mentioned is -Qutlugh Terken (Terken Khatun), who was directly and indirectly involved in Kerman government for more than 40 years. So, the main question of this article is to assess measures of Qutlugh Terkan for promotion of Kerman's medical condition and further investigation of patients' rights. One of the findings of the present study was that Terken Khatun, build and equipped hospitals in Kerman with best facilities about eight hundred years ago, she also constructed an advanced school to train a new generation of intellectuals including physicians.