بررسي تاثير مراحل فرآيند توليد روغن آفتابگردان بر ميزان فلزات سرب و آرسنيك

Effect of Production Process on Concentration of Lead and Arsenic in Sunflower Oil

سابقه و هدف: كنترل ايمني روغن‌هاي خوراكي از نظر ميزان فلزات سنگين از جمله اقداماتي است كه به منظور حفظ سلامت افراد جامعه و نيل به تضمين ايمني آن‌ها بايد مورد توجه قرار گيرد. هدف از اين مطالعه بررسي تاثير مراحل فرايند توليد روغن آفتابگردان بر ميزان سرب و آرسنيك مي باشد. مواد و روش‌ها:. در اين مطالعه تحقيقي -كاربردي، طي سه دوره از مراحل مختلف فرآيند توليد روغن شامل روغن خام، خنثي سازي، رنگبري، بي‌بوسازي، وينترايز و بسته‌بندي در محل كارخانه نمونه‌برداري شد. آماده سازي نمونه ها به روش هضم مايكروويو، اندازه‌گيري سرب به روش جذب اتمي كوره گرافيتي و اندازه‌گيري آرسنيك به روش جذب اتمي بخار هيدريد انجام شد. يافته‌ها: ميانگين غلظت سرب و آرسنيك در روغن آفتابگردان در مراحل مختلف فرايند به ترتيب در روغن خام 0/2±2/9 و 0/1±0/5، خنثي شده 0/1> و 0/1±0/2، بي‌رنگ شده 0/7±2/0 و 0/1±0/8، بي بو شده 0/1±0/2 و 0/1>، وينترايز شده 0/1±1/3 و 0/1±0/9 و در مرحله بسته‌بندي 0/3±5/1 و 0/3±1/6 ميكروگرم بر كيلوگرم به دست آمد. مراحل خنثي‌سازي و بي‌ بو سازي سبب كاهش غلظت سرب و آرسنيك و مراحل رنگبري و وينترايز سبب افزايش غلظت اين عناصر در روغن شد. استنتاج: به نظر مي‌رسد ناخالصي‌هاي فلزي موجود در خاك بنتونيت و مخازن آهني فاقد پوشش مناسب به ترتيب از عوامل شاخص افزايش سرب و آرسنيك در مراحل رنگبري و بسته‌بندي هستند. هم‌ چنين خارج شدن مواد گليسريدي اشباع شده و موم‌ها در مرحله وينترايز مي‌تواند تغليظ عناصر سنگين را در فاز روغني به جا مانده سبب شود.

Background and purpose: Safety control in edible oil industry regarding its pollution to heavy metals is one of the most important factors in maintaining the health of people and assuring their safety. This research aimed at evaluating the effect of production process of sunflower oil on its lead and arsenic content. Materials and methods: All sunflower samples were collected from a local factory during various stages of production process including raw oil, neutralization, de-coloring, de-odoring, winterizing and packaging. Sample preparation was performed by closed-vessel microwave extraction and lead and arsenic were analyzed by graphite furnace and vapor hydride atomic adsorption spectrometry, respectively. For calculation of mean and standard deveiations, Excell software under Office 2007 was used. Results: The mean concentration of lead and arsenic in sunflower oil in various stages of production process were 2.9±0.2 and 0.5±0.1 for raw oil, <0.1 and 0.2±0.1 for neutralized oil, 2.0±0.7 and 0.8±0.1 for de-coloring oil, 0.2±0.1 and <0.1 for de-odoring oil, 1.3±0.1 and 0.9±0.1 for winterized oil, and 5.1±0.3 and 1.6±0.3 μg/Kg for packaged oil, respectively. Neutralizing the oil and its de-odoring reduced the concentration of lead and arseneic, while de-coloring and winterizing the oil increased the concentration of these metals in oil. Conclusion: It seems that heavy metal impurities in Bentonite soil and poor coat conditions of oil reservoirs were the major factors in increasing the concentration of lead and arsenic in de-coloring and packaging phases. Also, saturated glyceride and waxes which are coming out in winterizing phase has a major contribution in polluting the oil by heavy metals.