اثر استرس رواني مزمن كوتاه و ميان مدت بر پارامترهاي متابوليكي، هورموني و رفتاري در موش هاي صحرايي نر

The effect of short and mid-term psychological stress on metabolic, hormonal and behavioral parameters in male rats

زمينه و هدف: استرس به خصوص نوع رواني مزمن موضوع مهم جامعه مدرن ما است. در اين راستا در مطالعه حاضر اثر استرس رواني مزمن بر پارامترهاي متابوليكي، هورموني و رفتاري بررسي شده است. مواد و روش ها: نوع مطالعه حاضر مداخله اي تجربي مي باشد. حيوانات به گروه هاي كنترل و آزمايش و سپس هر گروه به دو زير گروه 15 و 30 روزه (در هر زيرگروه 7 سر) تقسيم شدند. استرس توسّط دستگاه جعبه ارتباطي القا شد. اين دستگاه شامل 9 اتاقك است كه در 5 اتاقك آن حيوانات شوك الكتريكي دريافت مي كنند و در 4 اتاقك ديگر حيوانات در معرض استرس رواني هستند. استرس به صورت مزمن به مدّت 15 و 30 روز (h/day1) اعمال شد. خون گيري با روش سوراخ كردن پشت حدقه انجام شد. سطح هاي پلاسمايي گلوكز، كلسترول، تري گليسيريد، انسولين، و كورتيكوسترون اندازه گيري شد. به علاوه، ميزان مصرف آب و غذا، تأخير در شروع مصرف غذا و آب، وزن بدن و غدد فوق كليه تعيين شد. جهت تحليل آماري از آزمون تحليل واريانس مختلط با اندازه‌گيري‌هاي مكرّر درون گروه هاي كنترل و آزمايش و اندازه گيري مستقل بين دو گروه به كمك نرم افزاراس.پي.اس.اس نسخه 16 استفاده ‌شد. سطح معني داري كم تر از 0/05 در نظر گرفته شد. يافته ها: استرس رواني مزمن (15 و 30 روزه) كورتيكوسترون (0/41=P)، انسولين (0/45=P)، گلوكز (0/47=P)، تري گليسريد (0/70=P) و كلسترول (0/26=P) پلاسما را به طور معني داري تغيير نداد. 30 روز استرس مزمن به طور معني داري ميزان مصرف غذا را در مقايسه با گروه كنترل افزايش داد (0/01=P). در حالي كه ميزان مصرف آب(0/70=P)، تأخير در شروع مصرف غذا (0/70=P) و آب (0/08=P) در گروه آزمايش تغيير معني داري نداشت. 30 روز قرار گرفتن در معرض استرس در هر دو گروه كنترل و آزمايش وزن بدن (به ترتيب 0/002=P و 0/004=P) و غدد فوق كليه (به ترتيب 0/01=P و 0/04=P) را به طور معني داري در مقايسه با روز 15 افزايش داد. نتيجه گيري: اعمال استرس رواني مزمن كوتاه و ميان مدّت تغيير معني داري در پارامترهاي هورموني و متابوليك ايجاد نكرد؛ در حالي كه ميزان مصرف غذا را به طور معني داري افزايش داد. با اين وجود تفاوت معني داري در وزن حيوانات استرس ديده در مقايسه با گروه كنترل مشاهده نشد.

Background and objective: Stress specially the chronic psychological one is an important issue of our modern society. In this regard, this study has been investigated the effects of chronic psychological stress on metabolic, hormonal and behavioral parameters. Materials and methods: The present study is an experimental intervention.The animals were divided into control and stressed groups and then subdivided into 15 and 30 days (n=7). Stress was induced by the communication box.This device consisted of 9 chambers. The animals received electrical shock in five chambers and the animals in four chambers exposed to various emotional. Chronic stress for 15 and 30 days (h / day1) was applied. Blood sampling was done by using retro orbital puncture method. The plasma levels of glucose, cholesterol, triglyceride, insulin, and corticosterone were measured. In addition, feed and water intake, latency to eat and drink, adrenal and body weights were determined. For statistical analysis a mixed analysis of variance with repeated measures within the stressed and control groups and independent measures between the two groups was performed by SPSS Version 16.0 program package. The level of significance was considered less than 0.05. Results: Chronic psychological stress did not significantly change plasma corticosterone (P=0.41), insulin (P=0.45), glucose (P=0.47), triglyceride (P=0.07) and cholesterol (P=0.26) levels. 30 days chronic stress significantly increased feed intake compared to control ones (P=0.01). Whereas water intake (P=0.07), latency to eat (P=0.70) and drink (P=0.08) did not change significantly in the stressed group. 30 days exposure to the stress in both control and stressed groups increased body (P=0.002 and P=0.004 respectively) and adrenal (P=0.01 and P=0.04 respectively) weights markedly compared to day 15. Conclusion: short and mid-term psychological stress did not change hormonal and metabolic parameters significantly, whereas feed intake was significantly increased. However, no significant difference was observed in body weight of stressed animals compared to controls.