ارزيابي لرزه‌اي سازه‌هاي مسكوني با استفاده از دستورالعمل 2015 فما و بررسي تغييرات آن نسبت به دستورالعمل 2002

Seismic assessment of residential structures using FEMA P-154 guideline and investigating changes in comparison to FEMA 2002 (case study: Ferdows Blvd of Tehran city)

مقدمه: با توجه به اجتناب‌ناپذير بودن وقوع بحران، بايد با سياستي جامع و برنامه‌ريزي شده و البته همگاني، مجموعه راهبردهاي آمادگي مقابله با مخاطرات را در ميان شهروندان نهادينه كرد. در چنين شرايطي هريك از شهروندان حتي اگر از توان، دانش و انگيزۀ كافي براي كمك به ديگران يا مشاركت در برنامه‌هاي گروه‌هاي دوام (داوطلب واكنش اضطراري) برخوردار نباشند، دست‌كم مي‌توانند براي حفظ جان خود و اعضاي خانواده پيش‌قدم شوند. از‌اين‌رو، هدف اين پژوهش بررسي تأثير آموزش‌هاي همگاني جمعيت هلال‌احمر بر مديريت بحران شهري در شهر زاهدان است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف كاربردي و از نظر اجرا توصيفي- پيمايشي با رويكرد همبستگي است. جامعۀ آماري شهروندان شهر زاهدان مي‌باشند كه براي تعيين حداقل حجم نمونۀ لازم با استفاده از جدول مورگان، 384 نفر به روش تصادفي ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامۀ آموزش‌هاي همگاني پوركريمي ‌(1394) و مديريت بحران جهرمي ‌(1380) است كه روايي صوري و محتوايي آنها به تأييد صاحب‌نظران رسيد و روايي سازه با تحليل عاملي تأييدي و نرم‌افزار آموس تأييد شد. پايايي پرسشنامه‌ها نيز با آلفاي كرونباخ برابر با 96/0 و 93/0 محاسبه شد. همچنين داده­ها با استفاده از20-SPSS در دو سطح آمار توصيفي (فراواني، درصد، ميانگين و انحراف معيار) و استنباطي (آزمون كولموگروف‌-اسميرنوف، همبستگي پيرسون و رگرسيون چندگانه) تجزيه‌وتحليل شدند. يافته‌ها: همبستگي بين متغير مستقل و وابسته، 828/0 و ضريب تعيين 685/0به‌دست آمد كه اين مقدار نشان مي‌دهد از ديدگاه شهروندان، 5/68 درصد قابليت‌هاي مديريت بحران شهري به آموزش‌هاي همگاني فعلي جمعيت هلال‌احمر مربوط است. مؤلفه‌هاي مكانيزم­هاي انگيزشي با ضريب رگرسيون (471/0)، ضريب رگرسيون نيازسنجي (268/0) و اجرا با ضريب رگرسيون (0106/0) به‌ترتيب بيشترين تأثير را بر مديريت بحران شهري داشتند. بر اساس ضرايب رگرسيون محاسبه‌شده، آمارۀ t و سطح معني‌داري گزارش شده دو مؤلفۀ طراحي و ارزشيابي نقش مؤثري بر مديريت بحران شهري نداشتند. نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه آموزش‌هاي همگاني جمعيت هلال‌احمر بر مديريت بحران شهري تأثير دارد.

Background: Residential buildings are highly vulnerable to earthquakes and their destruction can cause many casualties and injuries. Hence, seismic assessment of buildings is necessary prior to earthquake which one of the methods is Rapid-Visual- Screening (RVS). Federal Emergency Management Agency (FEMA) in its most recent guideline has presented some changes in the data collection form with a conservative approach for seismic assessment of buildings. Method: In this applied research, changes made in the data collection form of RVS, were identified and compared to the previous version. Using this form, seismic assessment of residential buildings of Ferdows neighborhood in 5th region of Tehran city was performed. Findings: In the new version of FEMA, the data collection form for seismicity region is classified into five categories. Some factors such as building type, severe and moderate vertical irregularities, plan irregularity, built year, and soil type have been used to determine the final score. Among 816 selected buildings, 557 newly built buildings have achieved acceptable score and some of them got less than cut-off score. All 259 steel (URM) buildings in this neighborhood are vulnerable to earthquake. Conclusion: The results of this research showed that many newly built buildings should be further evaluated by a design professional experienced in seismic design in order to determine whether they are seismically hazardous. Reconstruction or strengthening of steel (URM) buildings is necessary as soon as possible.