بررسي روايي نسخه فارسي مقياس ارزيابي جامع خستگي در بيماران مبتلا به مولتيپل اسكلروزيس

Validation of Persian Version of Comprehensive Fatigue Assessment Battery for Multiple Sclerosis (CFAB-MS)

سابقه و هدف: خستگي يكي از شايع‌ترين علائم در مولتيپل اسكلروزيس (ام اس) مي‌باشد. ابزارهاي موجود ارزيابي خستگي، شدت و يا تاثير خستگي را مي سنجند و هيچ يك قابليت راهنمايي درمانگران در درمان و كنترل خستگي را ندارند. مقياس ارزيابي جامع خستگي در افراد مبتلا به ام اس CFAB-MS) Fatigue Assessment Battery for Multiple Sclerosis علاوه بر ارزيابي خستگي، فاكتورهاي مرتبط با آن را نيز مورد ارزيابي قرار مي‌دهد. هدف از مطالعه حاضر ترجمه و بومي‌سازي اين پرسشنامه و بررسي روايي نسخه فارسي مقياس ارزيابي جامع خستگي (CFAB-MS) در افراد مبتلا به ام اس در ايران مي‌باشد. مواد و روش‌ها: پس از ترجمه مستقيم و برگردان با استفاده از روش بين‌المللي ترجمه كيفيت زندگي، نسخه فارسي CFAB-MS توسط 60 ايراني مبتلا به ام‌اس تكميل گرديد. پرسشنامه جهت بررسي روايي صوري و محتوايي در اختيار 10 درمانگر صاحب نظر قرار داده شد و براي روايي ساختاري، ارتباط بين نمرات نسخه فارسي CFAB-MS و نمرات پرسشنامه‌هاي كيفيت خواب، معيار تاثير خستگي، درد، وضعيت راه رفتن و مقياس اضطراب و افسردگي بيمارستاني بررسي گرديد. يافته‌ها: از نظر 10 درمانگري كه در زمينه ام‌اس خبره بودند، همه سوالات قابل فهم و از نظر فرهنگي قابل قبول بودند. همان‌گونه كه فرض شده بود، نمرات نسخه فارسي مقياس ارزيابي جامع خستگي در بيماران ام‌اس با نمرات پرسشنامه‌هاي موردنظر ارتباط معني‌داري داشت (0/470 تا 0/863 ، P<0.001) و روايي قابل قبول تا عالي را نشان داد. استنتاج: براساس نتايج به دست آمده مقياس ارزيابي جامع خستگي در بيماران مبتلا به ام‌اس از روايي مطلوب براي ارزيابي علل خستگي در بيماران ام‌اس در ايران برخوردار است.

Background and purpose: Fatigue is a common symptom in multiple sclerosis (MS). Available fatigue measurement tools evaluate severity or impact of fatigue and none of them can be used to guide therapists on planning fatigue management interventions. Comprehensive Fatigue Assessment Battery for Multiple Sclerosis (CFAB-MS), in addition to assessment of the fatigue, evaluates factors related to fatigue, including sleep, pain, mobility, stress, anxiety, mood and fatigue management skills. The aim of this study was to translate the tool into Persian, adapt it culturally and establish validity of this measure in people with MS in Iran. Materials and methods: After a forward-backward translation using the International Quality of Life Assessment process, the Persian-CFAB-MS was administered to 60 people with MS. The content validity and face validity of the tool was assessed by 10 therapists. Construct validity was assessed by measuring the associations between score of the Persian-CFAB-MS and Modified fatigue impact scale (MFIS), the hospital anxiety and depression scale (HADS), Pittsburg sleep quality index (PSQI), Short-Form McGill Pain Questionnaire (SF-MPQ), and WALK-12. Data was then analyzed using SPSS (version 20). Results: From the view of 10 therapists who were experts in MS, all items of the Persian-CFABMS were understandable and culturally acceptable to Iranians. As hypothesized the scores were significantly correlated with MFIS, HADS, PSQI, SF-MPQ and WALK-12 (ranging from 0.470 to 0.863, P<0.001), and showed satisfactory to excellent validity. Conclusion: The results illustrated evidence to support validity of the Persian-CFAB-MS in studying the reasons for fatigue in patients with MS.