تاثير طرح پزشك خانواده بر شاخص هاي بهداشتي مادر و كودك جمعيت روستايي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني مشهد

The Impact of Family Physician Program on Mother and Child Health Indices in Rural Population Auspices of Mashhad University of Medical Sciences and Health Care Services, Iran; 2009

مقدمه: طرح بيمه روستايي و پزشك خانواده از سال1384 به منظور اصلاح نظام سلامت و بهبود ارائه خدمات بهداشتي درماني به طور همزمان در سراسر كشور به اجرا درآمد كه عملكرد آن در هيچ يك از ابعاد مورد بررسي مدون قرار نگرفته است. هدف پژوهش حاضر بررسي تاثير پزشك خانواده بر بهداشت مادران و كودكان جمعيت روستايي تحت پوشش دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني مشهد بود. روش كار: به منظور انجام اين مطالعه ميانگين هشت شاخص مرتبط با بهداشت مادران و كودكان قبل و بعد از اجراي طرح پزشك خانواده با استفاده از آزمون آناليز واريانس مورد مقايسه قرار گرفتند. شاخص ها مربوط به سال هاي 1380 لغايت 1386 بود كه ميانگين چهار سال قبل از اجراي طرح (80 الي 83) با ميانگين سه سال بعد از اجراي طرح (84 الي 86) با هم مقايسه شدند. اطلاعات مربوط به شاخص هاي فوق الذكر مربوط به مناطق روستايي 19 شهرستان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشكي مشهد (استان خراسان رضوي) بودند كه از دفاتر مركز بهداشت استان با مراجعه حضوري پژوهشگر استخراج گرديد. اطلاعات مذكور توسط بهورزان مناطق روستايي جمع آوري و در زيج حياتي خانه هاي بهداشت گزارش مي گردد كه در پايان سال به مركز بهداشت استان ارسال مي شود كه محقق جهت جمع آوري اطلاعات به مركز فوق الذكر مراجعه نموده و داده هاي مورد نظر را در پايان سال 1386 استخراج نموده است. در اين مطالعه تنها يك گروه تجربي در نظر گرفته شد و به دليل آنكه در زمان مطالعه، طرح در همه روستاها اجرا مي گرديد دستيابي به گروه كنترل امكان پذير نبود و ميانگين شاخص ها قبل و بعد از اجراي طرح براي گروه تجربي مقايسه گرديده است. يافته ها: يافته هاي اين پژوهش نشان داد كه اجراي طرح پزشك خانواده هيچگونه تاثير معني داري بر بهبود شاخص هاي بهداشت مادر و كودك نداشته است. بررسي روند اين شاخص ها از سال 80 الي 86 نشان داد كه اجراي برنامه پزشك خانواده تاثير مثبتي بر تمامي شاخص هاي مورد مطالعه در اين پژوهش بجز ميزان مرگ و مير مادران داشته است. هر چند كه در اين پژوهش نتايج تحليل واريانس ميانگين هاي شاخص هاي سال هاي قبل و بعد از اجراي برنامه تفاوت معني داري را نشان نداد، ولي بررسي روند تغييرات اين شاخص ها در طي هفت سال مورد مطالعه تاثير مثبت برنامه را بر آن ها را تاييد مي كند. بحث: بعد از گذشت سه سال از اجراي برنامه پزشك خانواده بهبودي در شاخص هاي بهداشت مادر و كودك ديده مي شود و همچنين نيروي بالقوه اي براي بهبودي بيشتر سلامت مادران و كودكان روستايي

Introduction: The implementation of Rural Insurance and Family Physician Programs with the intention of reforming and improving the delivery of health care services nationwide started in 2005. However, the functionality of these programs has not been investigated yet. This study was done to determine the effect of Family Physician Program on mother and child health indices for rural population auspices of Mashhad University of Medical Sciences and Health Care Services (MUMS). Methods: The mean values of eight health indices of mothers and children living in 19 rural districts (Khorasan Razavi Province) of MUMS four years before and three years after the implementation of Family Physician Program (2001-2004 and 2005-2007, respectively) were compared using Analysis of Variance. The data were gathered by the employees of rural health houses (Behvarzes). As the program was being implemented in all rural areas simultaneously, there was no possibility to form any control group. Therefore, the mean values of indices for the experimental group before and after the program were compared. Results: Although the results did not show any significant difference between the mean values of indices before and after the implementation of the program, the trend of indices for the seven years of the study (2001-2007) confirmed the positive impact of the program. Discussion: The overall improvement observed in mother and child indices after the implementation of Family Physician program can be viewed as the promising future outlook of the program to bring about further health improvements for the rural population