پيشگويي كننده هاي اتخاذ رفتارهاي پيش گيري كننده از مصرف سيگار در دانشجويان: كاربرد الگوي اعتقاد بهداشتي

Predictors of Adoption of Smoking Preventive Behaviors among University Students: Application of Health Belief Model

سابقه و هدف: مصرف سيگار يكي از علل اصلي بروز بيماري‌هاي مختلف است. با توجه به روند افزايش مصرف سيگار در ميان دانشجويان، مطالعه حاضر با استفاده از الگوي اعتقاد بهداشتي و با هدف تعيين پيشگويي‌كننده‌هاي اتخاذ رفتارهاي پيشگيري‌كننده از مصرف سيگار در دانشجويان طراحي و اجرا شد. مواد و روش‌‌ها: پژوهش حاضر يك مطالعه توصيفي- تحليلي بود كه روي 340 نفر از دانشجويان ساكن در خوابگاه دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي تهران كه به روش نمونه‌گيري خوشه‌اي يك مرحله‌اي انتخاب شدند، صورت گرفت. در اين پژوهش ابزار گردآوري اطلاعات، پرسشنامه محقق‌ساخته براساس الگوي اعتقاد بهداشتي بود. همچنين داده‌هاي به‌دست آمده با استفاده از آمارهاي توصيفي، ضريب همبستگي پيرسون و آزمون رگرسيون چندگانه در نرم‌افزار 16 SPSS تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: در اين پژوهش، شركت‌كنندگان 45.91 درصد از نمره اتخاذ رفتارهاي پيشگيري‌كننده از مصرف سيگار را كسب كرده بودند. از بين متغيرهاي مستقل اين مطالعه، سازه‌هاي حساسيت درك‌شده و موانع درك‌شده كمترين نمره و سازه‌هاي منافع درك‌شده و خودكارآمدي بيشترين نمره را به خود اختصاص داده بودند. نتايج آزمون رگرسيون چندگانه نشان داد سازه‌هاي حساسيت درك‌شده و خودكارآمدي، پيش‌بيني‌كننده اتخاذ رفتار پيشگيري‌كننده از مصرف سيگار بودند. اين متغيرها درمجموع، قادر به پيش‌بيني 24.6 درصد از تغييرات رفتار بودند. نتيجه‌گيري: براساس نتايج اين مطالعه در طراحي مداخلات آموزشي بايد بر متغير‌هاي حساسيت درك‌شده و خودكارآمدي به‌عنوان مهم‌ترين پيشگويي‌كننده‌هاي اتخاذ رفتارهاي پيشگيري‌كننده از مصرف سيگار در دانشجويان تأكيد شود.

Background and Objectives: Smoking is one of the main causes of various diseases. Due to an increasing trend of smoking among university students, we sought to determine the predictors of adoption of smoking preventive behaviors in university students using the Health Belief Model (HBM). Materials and Methods: This descriptive and analytical study was conducted on 340 students residing in dormitories of Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran. The participants were selected using single-stage cluster sampling method. We utilized a researcher-made questionnaire based on HBM for data collection. To analyze the data, descriptive statistics, Pearson correlation coefficient, and multiple regression analysis were used in SPSS, version 16. Results: The participants obtained 45.91% of the score for the adoption of smoking preventive behaviors. From among the independent variables, perceived susceptibility and perceived barriers constructs received the lowest scores, while perceived benefits and self-efficacy obtained the highest scores. Multiple regression analysis reflected that perceived susceptibility and self-efficacy were predictors of adoption of smoking preventive behaviors. Overall, these variables could predict 24.6% of behavioral changes. Conclusion: In designing educational interventions, special emphasis should be placed on the variables susceptibility and self-efficacy constructs as the most important predictors of adopting smoking preventive behaviors among university students.