مقايسه سازه‌هاي الگوي اعتقاد بهداشتي بر حسب انتخاب روش زايمان در زنان نخست زاي شهر بندرعباس

Comparison of Health Belief Model Constructs Based on Birth Type among Primiparous Pregnant Women in Bandar Abbas, Iran

سابقه و هدف: عمل سزارين گسترده‌ترين عمل جراحي براي زايمان در جهان مي‌باشد و ميزان مرگ و مير ناشي از آن، 7 برابر زايمان طبيعي است. مطالعه حاضر با هدف مقايسه سازه‌هاي الگوي اعتقاد بهداشتي بر حسب انتخاب روش زايمان در زنان نخست‌زاي شهر بندرعباس انجام شد. مواد و روش‌‌ها: پژوهش حاضر يك مطالعه توصيفي- تحليلي و از نوع مقطعي بود كه روي 210 مادر باردار نخست‌زاي مراجعه‌كننده به مراكز بهداشتي- درماني شهر بندرعباس در سال 1395 انجام شد. روش نمونه‌گيري تركيبي از روش‌هاي خوشه‌اي و تصادفي ساده بود. ابزار جمع‌‌آوري داده‌ها، پرسشنامه سه قسمتي شامل اطلاعات جمعيت‌شناختي، آگاهي و سازه‌هاي الگوي اعتقاد بهداشتي بود. داده‌هاي به‌دست آمده با استفاده از آماره‌هاي توصيفي و آزمون‌هاي Chi square و آناليز واريانس يك‌طرفه در نرم‌افزار 18 SPSS تحليل شد. يافته‌ها: براساس يافته‌هاي به‌دست آمده، ميانگين سني مادران باردار شركت‌كننده در اين پژوهش، 4.96±24.56 سال بود. 63.8 درصد از مادران زايمان طبيعي و 36.2 درصد عمل سزارين انجام داده بودند. همچنين ميانگين نمره آگاهي مادران از مزايا و معايب روش‌هاي زايماني، 6/36 درصد برآورد گرديد. اختلاف آماري معنا‌داري نيز در تمامي سازه‌هاي الگوي اعتقاد بهداشتي بين روش‌هاي زايمان انتخابي مادران مشاهده شد (P<0.05). نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج حاصل از اين مطالعه، برگزاري مداوم كلاس‌هاي آموزشي در زمينه عوارض و خطرات سزارين توسط مراكز بهداشتي در كنار مراقبت‌هاي دوران بارداري، شناسايي موانعي كه براي انتخاب زايمان طبيعي بر سر راه مادران قرار گرفته و اقدام در برطرف‌كردن آن‌ها با هدف اعتماد هرچه بيشتر مادران براي انجام زايمان به روش طبيعي مي‌تواند در كاهش عمل‌هاي سزارين‌ غيرضروري مؤثر واقع شود.

Background and Objectives: Cesarean section is the most widespread birth-related surgery throughout the world, the mortality rate of which is seven times as high as that of vaginal delivery. The present study aimed to compare the Health Belief Model (HBM) constructs based on the selected birth type among the primiparous pregnant women in Bandar Abbas, Iran. Materials and Methods: This descriptive-analytical, cross-sectional study was carried out on 210 primiparous women referring to the health care centers of Bandar Abbas in 2016. The study population was performed using a combination of cluster and simple random sampling methods. The data were collected by means of a questionnaire consisting of three parts, namely demographic data, awareness, and HBM constructs. The data were analyzed in SPSS software (version 18) using descriptive statistics, Chi-square test, and one-way ANOVA. Results: The mean age of the participants was 24.56±4.96 years.Furthermore, 36.2% and 63.8% of the mothers had undergone cesarean section and normal delivery, respectively. The mean score of maternal awareness regarding the advantages and disadvantages of delivery methods was 6.63%. In addition, there was a significant statistical difference in all HBM constructs between the mothers of different delivery types (P<0.05). Conclusion: Based on the findings of the present study, the number of the unessential cesarean sections can be reduced by undertaking some measures. These actions include the consistent implementation of educational courses on the side effects and hazards of cesarean section by the health care centers as well as identification and removal of the barriers to mothers’ choice of vaginal delivery with the aim of attracting the mothers' trust for undergoing this delivery.