عوامل موثر بر گفتمان اعتدال در سياستگذاري عمومي؛ مطالعه موردي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران مبتني بر پيش نظريه جيمز روزنا

Factors affecting moderation discourse in the foreign policy of the Islamic Republic of Iran; based on James Rosena’s theory

هدف اصلي اين نوشتار بررسي عوامل موثر بر گفتمان اعتدال و تاثير اين عوامل بر سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در دولت يازدهم مي باشد. در اين نوشتار از پيش‌ نظريه جيمز روزنا (به‌عنوان نماينده تلفيق دو سطح تحليل خُرد و كلان) جهت بررسي و تجزيه و تحليل سياست خارجي دولت اعتدال استفاده شده است. بنابراين سوال اصلي آن است كه از بين متغييرهاي 5گانه روزنا كداميك بيشترين تأثير را بر گفتمان اعتدال در سياست خارجي دولت يازدهم داشته است؟ ادعاي اصلي مقاله آن است كه در فهم تغييرات سياست خارجي ايران بعد از انتخابات سال 1392، هر پنج متغير پيش‌ نظريه جيمز روزنا دخيل بودند اما از بين عناصر پنجگانه، عنصرنقش سياستمدار و عنصر فردي براي فهم سياست خارجي دولت يازدهم از اولويت برخوردار بوده است. يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه بسياري از تصميمات مهم سياست خارجي ايران در دولت يازدهم مثل روند مذاكرات هسته اي، نوع تعامل با كشورهاي همسايه، منطقه و برخي از كشورهاي اروپايي تابع متغير فرد (سياستمدار) و شخص رئيس جمهور و به تبع آن متغير نقش يعني مسئوليت هاي قبلي آقاي روحاني به عنوان يك حقوقدان بوده كه قبلاً در مسئوليت هايي مثل رئيس تيم مذاكره كننده هسته اي، دبير شوراي عالي امنيت ملي و نماينده رهبري در شوراي عالي امنيت ملي بوده است.

This paper aims to study the factors which influence the moderation discourse in the foreign policy of the 11th administration of the Islamic Republic of Iran as well as their effects. We use James Rosena’s proposition as a representative for integration of micro and macro analysis levels to investigate and analyze the foreign policy of Moderation Administration. The main research question asks which of the 5 Rosena’s variables has most affected the moderation discourse in the foreign policy of the 11th administration. This study takes a descriptive analytical approach. Findings indicate that most major decisions in the Iranian foreign policy during the 11th administration such as nuclear negotiations, and the type of transaction with neighboring, regional and many European countries have been influenced by the variable of individual (i.e. politician) and, in particular, the president Hassan Rouhani. Consequently, the variable of role (i.e. the responsibilities of the president as a lawyer in charge of heading the nuclear negotiators, secretary of the National Security Supreme Council, and representative of the supreme leader in the National Security Supreme Council) has affected such decisions.