كليدواژه :
هزينه هاي سلامت , وضعيت اقتصادي-اجتماعي خانوار , بيمه درمان , مدل پروبيت رتبه بندي شده
چكيده فارسي :
مقدمه: هزينه هاي سلامت يكي از انواع هزينه هاي خانوارها است كه شرايط اقتصادي و اجتماعي آن ها و نيز سياست هاي دولت در زمينه ي سلامت از جمله بيمه ي درمان، از عوامل موثر در تعيين ميزان آن مي باشد. لذا هدف اين پژوهش، بررسي تاثير اين شرايط بر سطوح مختلف هزينه هاي سلامت خانوارهادر ايران است.
روش كار: اين مطالعه از نوع كاربردي بوده و در آن از مدل اقتصادسنجيِ پروبيت رتبه بندي شده استفاده شده و داده هاي مورد استفاده نيز از آمارهاي هزينه و درآمد خانوار سال 1393 مركز آمار ايران با استفاده از پرسشنامه جمع آوري شده است. حجم نمونه 23573 خانوار در مناطق مختلف كشور است. همچنين برآورد نتايج و تحليل داده ها با استفاده از نرم افزار STATA14انجام شده است.
يافته ها: نتايج نشان مي دهند كه تحصيلات سرپرست، سن سرپرست، مرد بودن سرپرست، داشتن بيمه درماني، بُعد خانوار، و درآمد سرانه خانوار رابطه مثبتي با هزينه سلامت خانوار دارند. همچنين اثرات نهائي براي متغيرهايِ فوق، در گروه يك متغير وابسته، منفي است، يعني افراد با وضعيت اقتصادي اجتماعي بهتر، تمايل كمي به هزينه هاي پايين سلامت دارند، اما براي گروه هاي بالاتر هزينه هاي سلامت، مجددا اين رابطه مثبت مي شود. همچنين، در ميان خانوارهاي داراي بيمه درمان، خانوارهاي داراي بيمه هاي روستايي، تامين اجتماعي، مكمل و خدمات درماني به ترتيب هزينه سلامت كمتري را داشته اند.
نتيجه گيري: با توجه به يافته ها، خانوارهايي كه نه تنها از لحاظ اقتصادي، بلكه از نظر موقعيت اجتماعي وضعيت بهتري دارند، مخارج سلامت بالاتري داشته اند. همچنين، با توجه به پرداخت هايِ مختلف خانوارهاي داراي بيمه هاي درمان متفاوت، كه در مطالعات ديگر كمتر به آن توجه شده، پيشنهاد مي شود كه دولت يك بسته ي بيمه پايه را در نظر بگيردكه از نظر كيفيت خدمات ارائه شده براي همه ي خانوارها يكسان باشد و از نظر حق بيمه نيز عادلانه باشد به گونه اي كه همه ي افراد جامعه را پوشش دهد و نابرابري هاي اقتصادي، بر وضعيت سلامت خانوارها تاثير منفي نگذارد.
چكيده لاتين :
Introduction: Health expenditure, one of the households spending, is affected by family’s socioeconomic
status, and government health policies, such as health insurance. Therefore, this paper
aimed to analyze the impact of these conditions on different levels of health expenditures of
households in Iran.
Methods: In this applied study, an econometric model, Ordered Probit, was used. The related data
on household expenditure and income in 2014 were collected from Statistical Center of Iran by
means of a questionnaire. The population consisted of 23573 Iranian households living in different
areas in Iran. Estimation of results and Data analysis was performed using STATA 14.0.
Result: Findings showed that education level, age, and gender (male householders) of
Householder, and per capita income, size and health insurance coverage of households, were
positively related to household health expenditure. There was also a negative marginal effects for
above variables in group one of dependent variable. It means that households with better socioeconomic
situation, have a low tendency for low health expenditures which again becomes
positive for higher health expenditures. Moreover, households with rural insurance, social security
insurance, complementary insurance and medical treatment insurance paid lower health
expenditures, respectively.
Conclusion: Households with better socio-economic status, spend more on their health care. Since
households pay differently for different health insurances, it is recommended that government
provide a fair basic insurance package of the same quality of services to cover all households, a
package which is not affected by economic inequality.
