بررسي ميزان فلزات سنگين خاك منطقه صنعتي و محل دفن زباله شهرستان قائمشهر

Heavy Metal Concentrations in Industrial Area Soils and Landfill Site, Ghaemshahar, Iran

سابقه و هدف: تخليه بي‌ملاحظه ضايعات سمي در محيط زيست باعث آلودگي آب، خاك و مزارع كشاورزي گرديده است. هدف از اين مطالعه تعيين ميزان آلودگي كادميم، روي، مس، سرب، آرسنيك و آهن در خاك دو منطقه تخليه ضايعات شهرستان قائم‌شهر در استان مازندران مي‌باشد. مواد و روش‌ها: نمونه‌گيري از خاك در آذر‌ماه سال 1393 در دو منطقه محل دفن زباله و فولاد طبرستان در شهرستان قائم‌شهر از عمق صفر تا 20 سانتي‌متري انجام گرفت. غلظت فلزات سنگين نمونه‌ها پس از خشك نمودن خاك و هضم اسيدي طبق روش شماره 8523 استاندارد ملي ايران با استفاده از دستگاه جذب اتمي اندازه‌گيري شد. يافته‌ها: مقادير ميانگين فلزات در مناطق مورد بررسي در مقايسه با مقادير زمينه نشان داد كه ميانگين روي و آرسنيك در هر دو منطقه و ميانگين مس در محل دفن زباله بالاتر از حد زمينه مي‌باشد. بررسي شاخص آلودگي نشان ‌داد كه در محل دفن زباله، روي داراي شدت آلودگي قابل توجه و آرسنيك و مس داراي آلودگي متوسط است. همچنين در فولاد طبرستان نيز آرسنيك و روي شدت آلودگي متوسط داشتند. استنتاج: با توجه به غلظت بالاي روي، مس و آرسنيك در مناطق مورد مطالعه نسبت به مقادير استاندارد و اثرات زيانبار تجمع فلزات سنگين در طبيعت و سيستم‌هاي بيولوژيكي، برنامه‌ريزي مناسب براي دفع زباله و ضايعات اين دو منطقه ضروري است.

Background and purpose: Irrational discharge of toxic waste in environment leads to contamination of water, soil and agricultural fields. The aim of this study was to evaluate the contamination levels of cadmium, zinc, copper, lead, arsenic, and iron in the soil of two landfill area in Ghaemshahr, Mazandaran province. Materials and methods: Soil sampling was carried out in a waste burying area and around Tabarestan steel factory in Ghaemshahr from 0 to 20 cm depth of soil in December 2014. The concentrations of heavy metals in soil samples were assayed after drying and acid digestion according to the No. 8523 method of Iran national standards using the atomic absorption spectrophotometer. Results: Comparison of heavy metals concentration indicated that the arsenic levels in both areas and the copper in waste discharging area were higher than the standard levels. Evaluation of contamination index showed that zinc contamination was high and copper and arsenic contaminations were moderate in landfill area. Also, arsenic and zinc contaminations were moderate in the soil around the Tabarestan steel factory. Conclusion: The concentrations of zinc, copper and arsenic in studied areas were higher than standard levels. Moreover, possible harmful effects of heavy metals accumulation in nature and biological systems calls for appropriate planning for toxic waste discharge in these areas.