پديد آورندگان :
بذرافشان، ادريس دانشگاه علوم پزشكي زاهدان - مركز تحقيقات ارتقاء سلامت - دانشكده بهداشت , افسري، خسرو اداره كل حفاظت محيط زيست استان سيستان و بلوچستان , پورملايي، نيره اداره كل حفاظت محيط زيست استان سيستان و بلوچستان , فرقاني، محمد علي اداره كل حفاظت محيط زيست استان سيستان و بلوچستان , خدنگي، حميده اداره كل حفاظت محيط زيست استان سيستان و بلوچستان , كرد مصطفي پور، فردوس دانشگاه علوم پزشكي زاهدان - مركز تحقيقات ارتقاء سلامت - دانشكده بهداشت
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: امروزه مديريت پسماندهاي دندان‌پزشكي به‌عنوان يك معضل رو به‌فزوني به‌ويژه در كشورهاي در حال توسعه‌اي نظير ايران مطرح مي‌باشد. در ايران، مطالعات كمي در خصوص مديريت پسماندهاي دندان‌پزشكي و تركيب اين زائدات در دسترس مي‌باشد. در مطالعه‌ي حاضر، ماهيّت مخاطره‌آميز پسماندهاي دندان‌پزشكي كه نقش عمده‌اي در چرخه‌ي انتقال عفونت بر عهده‌دارند، مورد بررسي قرارگرفت.
موادّ و روش‌ها: مطالعه‌ي حاضر از نوع توصيفي و مقطعي بوده كه درطي سال‌هاي 92 و 1393 انجام پذيرفت. در بررسي حاضر در مجموع 159 مركز دندان‌پزشكي خصوصي و عمومي در سطح استان سيستان و بلوچستان انتخاب و تركيب‌شد و نرخ توليد زائدات دندان‌پزشكي مورد بررسي قرارگرفت. زائدات دندان‌پزشكي به چهار دسته، شامل: زائدات شبه‌خانگي، زائدات بالقوه‌ي عفوني، زائدات شيميايي ودارويي و زائدات سمّي تقسيم و آناليزشدند.
يافته‌ها: نتايج آناليز زائدات دندان‌پزشكي نشان‌داد كه 80.3, 11.7, 6.3 و 1.7 درصد مجموع زائدات به‌ترتيب ازنوع عفوني و بالقوه‌ي عفوني، پسماندهاي شبه‌خانگي، پسماندهاي شيميايي و دارويي و پسماندهاي سمّي تشكيل شده‌است. ازطرفي سرانه‌ي توليد پسماندهاي دندان‌پزشكي براي كل زائدات: بالقوه‌ي عفوني، پسماندهاي شيميايي و دارويي، پسماندهاي شبه‌خانگي و پسماندهاي سمّي به‌ترتيب برابر 169.9, 153.3, 11.2,8.6 و 3.3 گرم به ازاي هر بيمار در روز تعيين مقدار گرديد.
نتيجه‌گيري: براساس يافته‌هاي مطالعه‌ي حاضر جهت مديريت بهينه‌ي زائدات دندان‌پزشكي برنامه‌هاي كاهش زائدات در منبع، جداسازي، استفاده‌ي مجدد و بازيافت پسماندهاي واحدهاي دندان‌پزشكي و نيز جمع‌آوري و دفع جداگانه‌ي انواع پسماندهاي شبه‌خانگي، بالقوه‌ي عفوني، شيميايي و دارويي و سمّي مطابق استانداردهاي مربوط پيشنهاد مي‌شود.
چكيده لاتين :
Introduction: At present time, dental solid waste management continues to be a major challenge, particularly in most healthcare facilities of the developing world such as Iran. In this country, few studies have been conducted on dental solid waste management and its composition. In this study, hazardous status of dental solid waste, which has a significant role in cross-infection chain, was studied.
Materials & methods: This work is a descriptive and cross sectional study which was performed during 2013-2014. For this research, 159 publicand private dental centers in Sistan and Baluchestan province were selected and both the composition and generation rate of dental solid waste were measured. Dental solid wastes were categorized to four main categories including domestic type, potentially infectious, chemical and pharmaceutical and toxic wastes and, finally, they were analysed.
Results: The results showed that the percent of potentially infectious, domestic type, chemical and pharmaceutical and toxic wastes were 80.3, 11.7, 6.3 and 1.7%, respectively. Also, the results indicated that the dental solid waste generation rate for total waste, potentially infectious, chemical and pharmaceutical waste, domestic type and toxic waste was 169.9, 153.3, 11.2,8.6 and 3.3 g per patient per day (g/p.d), respectively. Additionally, the generation rate of dental solid waste for total waste, domestic type, potentially infectious, chemical and pharmaceutical and toxic waste was 194.5, 22.6, 156.1, 12.3 and 3.4 kg/day, respectively.
Discussion: For the best management of dental solid waste, it is suggested that source reduction, separation, reuse and recycling programs be implemented and each section of dental waste be collected and disposed separately, in agreement with related standards.
