اثربخشي آموزش مهارت هاي مقابله شناختي رفتاري و برنامه پيشگيري از عود مبتني بر ذهن آگاهي بر بهبود انگيزش درمان افراد وابسته به مواد

The Effectiveness of Cognitive-Behavioral Coping Skills Training and Mindfulness-Based Relapse Prevention Program in the Improvement of Treatment Motivation in Drug Dependent Individuals

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعيين اثربخشي آموزش مهارت­هاي مقابله شناختي رفتاري و برنامه پيشگيري از عود مبتني بر ذهن ­آگاهي بر بهبود انگيزش درمان افراد وابسته به مواد انجام گرفت. روش: روش پژوهش حاضر آزمايشي و طرح آن پيش­ آزمون-پس ­آزمون با گروه كنترل بود. افراد داراي وابستگي به مواد كه در نيمه اول سال 1394 به مراكز ترك اعتياد شهر اردبيل مراجعه كردند، جامعه آماري را تشكيل دادند. تعداد 60 نفر از اين افراد به روش نمونه­ گيري خوشه­اي تصادفي انتخاب شده و در اين پژوهش شركت كردند. در مرحله بعد اعضاي نمونه در سه گروه مهارت­هاي مقابله­اي شناختي رفتاري (20=n)، گروه پيشگيري از عود مبتني بر ذهن­ آگاهي (20=n) و گروه كنترل (20=n) به تصادف جايگزين شدند. سپس مقياس مراحل آمادگي براي تغيير و اشتياق درمان به عنوان پيش ­آزمون در هر سه گروه اجرا شد. در مرحله بعد، مداخلات درماني روي گروه­هاي آزمايشي اجرا و در نهايت هر سه گروه به مقياس فوق به عنوان پس­ آزمون پاسخ دادند. يافته­ ها: نتايج نشان داد كه بين ميانگين نمرات پس ­آزمون سه گروه در متغيرهاي بازشناسي و گام­برداي تفاوت وجود دارد. نتايج آزمون تعقيبي بونفروني نشان داد كه در افزايش بازشناسي دو روش درمان به يك اندازه مؤثر بوده­اند ولي در گام­برداري درمان پيشگيري از عود مبتني بر ذهن­ آگاهي مؤثرتر بوده است. نتيجه ­گيري: نتايج اين مطالعه لزوم بكار­گيري روش ­هاي آموزش مهارت­هاي مقابله­اي شناختي رفتاري و برنامه پيشگيري از عود مبتني بر ذهن ­آگاهي را به عنوان روش­هاي مكمل درمان دارويي در افراد تحت درمان وابستگي به مواد پيشنهاد مي­ كنند.

Objective: This study aimed to determine the effectiveness of cognitive-behavioral coping skills training and mindfulness-based relapse prevention program in the improvement of treatment motivation among drug dependent individuals. Method: An experimental research design along with pretest-posttest control group was used in this study. The drug dependent individuals who referred to drug addiction centers in Ardabil in the first half of 2015 constituted the statistical population of this study. from among this population, the number of 60 subjects was selected via ransom cluster sampling method and participated in this study. In the next stage, the sample units were palced into three groups, namely cognitive-behavioral coping skills (n = 20), mindfulness-based relapse prevention (n = 20), and control group (n = 20). Then, Stages of Change Readiness and Treatment Eagerness Scale (SOCRATES) was administered to the tehree groups as the pre-test. Thaerafter, therapeutic interventions were performed on the experimental groups and, eventually, all the three groups responded to this questionnaire as the post-test. Results: The results showed that there is a difference between the three groups in the post-test mean scores of Taking Steps, Recognition. The results Bonferroni post-hoc test showed that both treatment methods were equally effective in the increase of Recognition; however, mindfulness-based relapse prevention program was more effective in improving Taking Steps. Conclusion: The results of this study emphasize the need for using training methods of cognitive-behavioral coping skills and mindfulness-basrelapse prevention program as complementary methods to medical treatment in drug dependent patients under treatment.