واكاوي علل عود در سوء‌مصرف‌كنندگان مواد بر اساس مؤلفه‌هاي معنايي – ارزشي زبان (تحليل گفتمان موردي)

Analysis of the causes of relapse in substance abusers based on semantic-value components of the language (case of discourse analysis)

هدف: عوامل زيادي، سوءمصرف مواد را به يك موضوع پيچيده و چندبعدي تبديل نموده است. يكي از اين عوامل، عود و بازگشت به سوءمصرف مواد مي‌باشد. روش: پژوهش حاضر، يك مطالعه كيفي از نوع تحليل گفتمان است. هدف از اين تحقيق واكاوي علل عود در سوء‌مصرف­ كنندگان مواد بر اساس مؤلفه‌هاي معنايي – ارزشي زبان مي­ باشد. در اين مطالعه، با استفاده از روش تحليل لاكلا و موفه مفصل­ بندي­ هاي خاص موجود در گفتمان مشخص شد. بر اساس اين الگو توصيفات و قرائت­ هاي مشاركت­ كنندگان پيرامون علل عود با استفاده از مصاحبه ساختار نايافته جمع ­آوري شد. مشاركت ­كنندگان افراد خود معرف به مراكز درماني شهر اصفهان بودند و حداقل دو بارسابقه ترك داشتند و به شكل هدفمند انتخاب شدند. بعد از 11 مصاحبه نمونه به حالت اشباع رسيد. داده‌هاي موجود به روش تحليل محتوا كدبندي شد. يافته‌ها: در اين پژوهش مشخص شد: سوءمصرف­ كنندگان با هويت منفعل و تسليم­ پذير تحت تاثير گفتمان حاكم در جامعه مصرف­ كنندگان به ساختار شكني و از بين بردن هژموني گفتمان حاكم در جامعه مي ­پردازند و در جنگ (ضديت و غيرت) با مراجع حاكم مثل خانواده، مشاور و راهنما به دال مركزي خود كه همان سرلوحه قرار دادن مصرف مواد پناه برده و با شكل گرفتن دال تهي كه همان دور شدن از صميميت، محبت و اعتماد است با ناكارآمدي، و بي­ كفايت شدن در جامعه به مصرف مجدد مواد و تثبيت معناي مصرف روي مي ­آورند. نتيجه‌گيري: عود يك فرايند منفي شامل بازگشت مجدد به مواد مي ­باشدكه توسط 20 تا 90 درصد معتادان تجربه مي­ شود. براي پيشگيري از عود مصرف مواد بهتر است در گفتمان‌هاي كلان جامعه و در نظام آموزشي، تربيتي و درماني تغييراتي به‌وجود آورد.

Objective: Substance abuse and its complications have devastating effects on individuals, families, and the community. Many factors have transformed substance abuse into a complex and multidimensional subject. One of these factors is the relapse and return to substance abuse. Method: The present study is a qualitative study of discourse analysis. The purpose of this study is to investigate the causes of relapse in substance abusers based on semantic-value components of language. In this study, specific articulations in the discourse were identified using LACLAU and Mouffe's discourse analysis. Based on this model, the researcher attempted to collect descriptions and readings of the participants about the causes of the relapse by using an unstructured interview. The participants were those who had presented to the medical centers of Isfahan and had the history of at least two withdrawal attempts. They were selected via purposive sampling method. After 11 interviews, the sample reached saturation. The data were encoded using content analysis method. Results: In this study, it was revealed that substance abusers with passive identity embark on eliminating the hegemony of the dominant discourse in society under the influence of the dominant discourse in the consumer society. In fight (antagonism) with the ruling authorities, such as the family, counselor, and guide, they have taken refuge into their nodal point, i.e. the use of drugs, and they then turn to the reuse of drugs and fixation of the meaning of drug use with the formation of an empty signifier, i.e. getting distanced from intimacy, affection, and trust; and approaching inefficiency and inadequacy. Conclusion: Relapse is a negative process that involves the return to drugs and is experienced by 20 to 90% of drug addicts. They primarily defend their own hegemonic (semantic) stability and then they go for marginalization in the context of social hierarchy and dominant discourses on the society and family. For relapse prevention, it is better to make changes in the macro discourses of the society and in the educational, training, and therapeutic system.