تحليل ظرفيت رسيدگي و انطباق اقشار جامعه شهري در مقابل بحران‌هاي محيطي با تاكيد بر امنيت رواني و پدافند غير عامل (مطالعه موردي شهر كرمان)

The Analysis of the Capacity of Adaptation of Urban Community Groups to Environmental Crises with Emphasis on Psychological Security and Civil Defense (Case Study of Kerman

كاهش بحران و نيل به توسعة پايدار و جوامع تاب‌آور نيازمند شناخت و تحليل درستي از ماهيت و ابعاد چندگانة ظرفيت رسيدگي و انطباق جوامع و گروه‌ها در برابر مخاطرات طبيعي (زلزله) مي‌باشد؛ كه به عنوان گام سوم از فرايند آسيب‌پذيري شهرها در برابر خطر زلزله معرفي شده است و بر توانايي در رسيدگي و واكنش در برابر خطر زلزله تاكيد مي‌كند و آن را تابعي از شرايط اقتصادي- اجتماعي مي‌داند. در اين پژوهش مفهوم ظرفيت رسيدگي و انطباق در پنج بعد و 15 متغير تعريف عملياتي شد. وزن شاخص‌ها و ابعاد نيز از طريق روش AHP گروهي به دست آمد. داده‌هاي مورد نياز نيز از طريق روش ميداني- پيمايشي و با استفاده از پرسشنامه خانوار و كارشناس گردآوري شدند. براي تعيين حجم نمونه از روش كوكران استفاده شد. نمونه‌گيري نيز به روش طبقه‌اي-تصادفي انجام شد. تحليل داده‌ها و آزمون فرضيه‌ها نيز از طريق مدل تصميم‌گيري چند معياره، تحليل واريانس يكطرفه، آزمون توكي و روش همبستگي اسپيرمن انجام شد. نتايج اين پژوهش نشان داد اقشار پايين و متوسط شهر كرمان با نمرات ميانگين به ترتيب37/02 و 40/38 از ظرفيت رسيدگي و انطباق كمي در برابر خطر زلزله برخوردار هستند. هم‌چنين اقشار بالاي شهر كرمان با ميانگين 52/04 از ظرفيت رسيدگي و انطباق متوسطي در برابر خطر زلزله برخوردار هستند.

Disaster reduction and the achievement of sustainable development and community resilience requires the recognition and analysis of the multiple dimensions of the capacity to handle and adapt communities and groups to natural hazards (earthquake) that is introduced as the third step in the process of vulnerability of cities against earthquake hazards and emphasizes the ability to handle and respond to earthquake hazards and considers it to be a function of socioeconomic conditions. The concept of handling capacity and adaptation was defined in five dimensions and 15 variables. The weight of the indexes and dimensions was also obtained by group AHP method. Required data were also collected through a field survey and using a household and expert questionnaire. Cochrane method was used to determine the sample size. Sampling was done by stratified random method. Data analysis and hypothesis testing were performed through multi-criteria decision making, one-way ANOVA, Tukey's test and spearman correlation method. The results of this research show that the lower and middle strata of Kerman have average scores of 37.02 and 40.38, respectively, of the capacity to handle and have little adaptation to the earthquake risk. Also, the upper strata of Kerman have an average of 54.50% of the capacity to handle and moderate adaptation to earthquake risk.