تأثير كربنات كلسيم بر مقاومت به شوري ارقام يونجه

Effects of CaCo3 on alfalfa salinity tolerance

يونجه مهمترين گياه علوفه‌اي است كه به دليل سازگاري بالا با شرايط نامساعد محيطي، تنوع ژنتيكي و عملكرد كمّي و كيفي قابل توجه در تمام مناطق جهان بصورت آبي و ديم كشت مي شود. شــوري منــابع آب و خاك از مهمترين عوامل مؤثر بر كاهش توليد و سطح زير كشت آن محسوب مي شود كه انتخاب ژنوتيپ‌هاي متحمل همراه با اعمال روش‌هاي مديريتي صحيح، امكان توليد بيشتر و گسترش كشت اين گياه را در شرايط شور فراهم مي‌آورد. بارزترين اثر شوري بر گياهان، كاهش رشد و توليد مي‌باشد. اضافه كردن كلسيم به محيط به دليل خنثي كردن اثرات اسمزي مرتبط با تنش شوري، اثرات مخرب نمك را احتمالاً از طريق تخفيف اثرات سمي يون‌هاي سديم كاهش مي‌دهد. بنابراين چهار رقم گلستان (20313)، فائو (2566)، سيستان و بلوچستان و همداني محلي اهر به منظور تعيين نقش كلسيم در رشد و عملكرد يونجه در شرايط شور مورد بررسي قرار گرفتند. آزمايش در گلخانه تحت شرايط هيدروپونيك و با 5 سطح شوري در سه تكرار بصورت فاكتوريل در قالب طرح بلوكهاي كاملاً تصادفي اجرا شد. ارقام مورد بررسي ابتدا تحت تيمارهاي شوري رشد نموده و پس از برداشت چين، گلدان‌هاي حاوي بوته‌ها با آب مقطر شستشوي كامل شده و سپس تيمارهاي شوري و كربنات كلسيم در آنها اعمال گرديدند. نياز غذايي با استفاده از محلول هوگلند تأمين و كليه تيمارها در محلول‌ها اعمال گرديد. با آغاز گلدهي، برداشت بوته‌ها در هر چين انجام و سپس ميزان وزن خشــك انـدام‌هاي هوايي، ريشــه، سـاقه، بــرگ و بيــوماس، ارتفـاع بوته‌ها، طول ريشه اصلي، تعداد ميانگره ساقه اصلي و تعداد پنجه در هر بوته اندازه‌گيري شد. غير از ارتفاع بوته تمام صفات مورد بررسي در ارقام اختلاف معني‌داري در اثر شوري و كربنات كلسيم نشان دادند كه بيشترين همبستگي مثبت و معني‌دار با عملكرد مربوط به وزن خشك ساقه بود. مصرف كربنات كلسيم ميزان افت صفات مورد بررسي را مخصوصاً در ارقام مقاوم كاهش داد و ارقام گلستان (20313) و فائو (2566) بيشترين عملكرد را در اين شرايط كسب نمودند.

Alfalfa is the most important forage crop. High adaptivity to unfavorable environment conditions; high genetic diversity and high yield quality and quantity make alfalfa the most planted crop in world humid and dryland fileds. One of the most important factors which decrease yield and cultivation is soil and water salinity. Selection for tolerant genotypes with correct culture managment lead to increase yield and cultivation in country’s saline conditions. Adding Ca2+ to soil solution by its antagonistic effects on Na+ leads to decrease toxic effect of Na+. Therefore 4 cultivars Golestan (20313), Sistan and Bluchestan, F.A.O (2566) and Ahar Hamedani of alfalfa arranged in an experiment to study of CaCO3 effect of growth and yield in saline conditions. Experiment was conducted in RCBD based factoriel in 5 salinity levels in 3 replicates at hydroponic culture. The cultivars grown in saline condition till cutting and then pots leached with distilled water then salinity and CaCO3 levels were used in Hougland nutrient solution. Data was collected after cutting shoot, root, stem and leaf dry weight, biomass, plant height, main root length, main stem internod number and tiller number per plant measured. All of characters showed significant differencies at salinity and Ca2+ interaction except plant height. Yield had the most significant correlate with stem dry weight in salinity (R2=0.962). Using CaCO3 decrease the salinity effect on measured characterys, especially in resistant cultivars. Golestan (20313) and F.A.O (2566) Cultivars had the most yield in Ca2+ + saline conditions.