الگوي مصرف روغن‌هاي خوراكي و عوامل مرتبط با آن بر اساس سازه‌هاي الگوي پرسيد در زنان شهري و روستايي مراجعه‌كننده به مراكز بهداشتي استان قم

Consumption Pattern of Edible Oils and Its Related Factors Based on PRECEDE Model in Urban and Rural Women Referring to Health Centers in Qom Province

زمينه و هدف: تعيين ميزان و نوع روغن‌هاي مصرفي مي‌تواند كمك موثري در جهت افزايش آگاهي افراد جامعه از چگونگي مصرف اين نوع ماده غذايي ارائه دهد. مطالعه حاضر با هدف تعيين الگوي مصرف انواع روغن‌هاي خوراكي و عوامل موثر بر آن بر اساس الگوي پرسيد طراحي شده است. مواد و روش ها: اين مطالعه توصيفي-تحليلي به صورت مقطعي بوده و بر روي300 زن شهري و روستايي مراجعه كننده به مراكز بهداشتي استان قم كه به روش نمونه گيري چند مرحله اي انتخاب شده بودند، انجام گرفته است. داده ها از طريق پرسش­نامه استاندارد الگوي پرسيد جمع آوري شد و به كمك نرم افزار آماريSPSS نسخه 20 و با استفاده از آزمون هاي تي مستقل، تي زوجي، آنووا و ضريب همبستگي پيرسون تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه 4/46 درصد زنان شهري و 6/53 درصد زنان روستايي روغن جامد مصرف مي كنند. از نظر مصرف روغن دنبه تفاوت آماري معني داري در خانواده هاي شهري و روستايي وجود داشت (05/0p<)، به طوري كه مصرف روغن دنبه در خانواده هاي روستايي بيشتر از خانواده هاي شهري بود. ميانگين نمرات عملكرد مصرف روغن هاي خوراكي سالم و عوامل تقويت كننده در زنان شهري و روستايي اختلاف معني داري را نشان داد (05/0p<)، به طوري كه ميانگين نمرات زنان شهري بيشتر از زنان روستايي بود. نتيجه گيري: اجراي برنامه هاي آموزشي با استفاده از مدل هاي آموزشي مانند مدل پرسيد در جهت اصلاح الگوي مصرف روغن هاي خوراكي به خصوص در مناطق روستايي در ارتقاء سطح سلامت جامعه موثر مي باشد.

Background: The evaluation of the amount and type of edible oils can significantly help to raise the people’s awareness about how to use this type of food product. The aim of this study was to determine consumption pattern of various edible oils and its related factors based on PRECEDE model. Materials and Methods: This cross sectional descriptive analytic study was performed on 300 urban and rural women referring to health centers in Qom province. The participants were selected via multi-stage sampling method. The data were collected using standard questionnaire of PRECEDE model and analyzed by SPSS V.20 using independent t-test, paired t-test, ANOVA, and Pearson correlation coefficient. Results: The results of this study showed that 46.4% of urban women and 53.6% of rural women used solid oil. There was a significant difference between urban and rural households in terms of the consumption of tallow oil (p<0.05), as the consumption of tallow oil was more prevalent in rural households than in urban households. Also, there was a statistically significant difference between the two groups of urban and rural women in terms of the mean score of consumption of healthy edible oils and reinforcing factors (p<0.05), as the mean scores of urban women were better than those of rural women. Conclusion: Implementation of training programs using training models such as the PRECEDE model can help to modify and correct the pattern of consumption of edible oils, especially in rural areas and promote the level of health of the community.