نهادينه ‌سازي فرهنگ نقد در جامعه علمي با كدام پارادايم يا بنيان علمي: مدرنيسم، پست ‌مدرنيسم، يا آشوب ـ پيچيدگي؟

Institutionalizing the Culture of Critique in the Scientific Community with Which Paradigm or Scientific Foundation? Modernism, Postmodernism or Chaos-Complexity

اگرچه نقد زيربناي رشد، توسعه، و بالندگي فردي و اجتماعي است، اما اين امر به فرهنگ مسلط و فرايند منطقي جامعه علمي تبديل نشده است. چنين وضعيتي دلايل گوناگوني دارد. يكي از اين دلايل مفروضات زيربنايي يا پارادايم حاكم ‌بر جامعه علمي است. بنابراين، هدف از نگارش اين مقاله تحليل فرهنگ نقد و تبيين اين فرهنگ براساس سه پارادايم مسلط علمي، يعني مدرنيسم، پست‌ مدرنسيم، و آشوب و پيچيدگي است. بنابراين، از روش پژوهش استدلال استنتاجي استفاده شد. جامعه آماري دربرگيرنده كليه كتاب‌ ها، مقالات، مطالعات، و پژوهش ‌هاي مرتبط با موضوع بود كه حداكثر ممكن منابع به ‌روش نمونه ‌گيري هدف ‌مند براي نمونه انتخاب شدند. اطلاعات ازطريق سياهه يادداشت ‌برداري گردآوري و سپس به ‌روش كلامي و تحليل محتواي كيفي تحليل شد. يافته ‌ها نشان مي ‌دهد كه مدرنيسم فقط نقد به ‌منزله قطعيت نظريه ‌اي را ممكن مي ‌كند كه برداشتي منفي، سطحي، و ناسازگار با روح نقد محسوب مي ‌شود. بنابراين، فرهنگ نقد در اين پارادايم شكل نگرفته و نهادينه نخواهد شد. پست‌ مدرنيسم نيز بستر يا فرصت چنداني براي نقد مهيا نمي ‌كند. اما آشوب و پيچيدگي بستري بسيار مناسب براي شكل ‌گيري، ترويج، و نهادينه ‌شدن فرهنگ نقد است؛ زيرا، ويژگي‌ ها و مفروضات آن تبيين مناسبي از مفهوم ويژگي ‌ها و انواع سنت‌ هاي نقد ارائه مي ‌كنند. بنابراين، شكل ‌گيري، ترويج، و نهادينه ‌سازي فرهنگ نقد نيازمند گذار پارادايمي از مدرنيسم و پست‌ مدرنيسم به آشوب و پيچيدگي است.

Although critique is the basis of personal and social growth and development, this issue has not become a dominant culture and logical process of the scientific community. This situation has many reasons. One of these reasons is the underlying assumptions or paradigms governing the scientific community. Therefore, the purpose of this article was to analyze the culture of critique and explain this culture based on three dominant scientific paradigms: Modernism, Postmodernism, and Chaos-Complexity. Therefore, the deductive reasoning method was used. The statistical population include all the books, articles, studies and researches related to the subject, that the most possible sources were selected by purposive sampling method as samples. The information was collected by a checklist, and was analyzed by verbal and qualitative content analysis method. The findings show that Modernism only allows critique as a theoretical determination, which is a negative and superficial understanding, and incompatible with the nature of criticism. Thus, the culture of critique in this paradigm has not been formed and institutionalized. Postmodernism also does not provide an opportunity for critique. But Chaos-Complexity is a very suitable context for the formation, promotion, and institutionalization of the culture of critique. Because its features and assumptions provide a proper explanation for the concept, characteristics, and all conventions of criticism. Therefore, the formation, promotion and institutionalization of the culture of critique requires a paradigm shift from Modernism and Postmodernism to Chaos-Complexity.