پديد آورندگان :
پوراصغر سنگاچين، فرزام دانشگاه تهران , صالحي، اسماعيل دانشگاه تهران - دانشكده محيط زيست , ديناروندي، مرتضي دانشگاه تهران
كليدواژه :
توسعه پايدار , شاخص هاي تركيبي , روش موريس , روش تحليل عاملي , روش مك گراناهان
چكيده فارسي :
يكي از الزامات اساسي فرايند توسعه پايدار ملي، توجه به ويژگي هاي منطقه اي با استفاده از مجموعه اي از شاخص هاي اقتصادي، اجتماعي و محيط زيستي است تا ضمن شناسايي اين تفاوتها، بتوان منابع را به صورت بهينه به مناطق مختلف تخصيص داد. از طرفي شناسايي شاخص ها و روش هايي كه بتواند به بهترين نحو اين تفاوتها را نشان دهد، بسيار حايز اهميت است. هدف از پژوهش حاضر، بررسي تفاوتهاي منطقه اي استان هاي ايران از منظر توسعه پايدار با استفاده از مجموعه اي از شاخص ها و همچنين مقايسه روشهاي مختلف
اندازه گيري و سطح بندي با استفاده از شاخص هاي تركيبي است. براي اين منظور، ابتدا 13 شاخص از حوزه هاي اقتصادي، اجتماعي و محيط زيستي شناسايي و داده هاي متناظر با آنها براي 28 استان كشور ايران گردآوري شد. براي تهيه شاخص تركيبي، از 5 روش Z - استاندارد، موريس، مك گراناهان، تحليل عاملي و تحليل مؤلفه هاي اصلي استفاده شده و شاخص هاي تركيبي براي استان ها محاسبه و سطح بندي شدند. بر اساس اين سطح بندي، به طوركلي استان هاي تهران و كهكيلويه و سمنان در رتبه هاي اول تا سوم و استانهاي سيستان و بلوچستان و كردستان در رتبه هاي آخر از نظر حركت به سوي پايداري قرار گرفتند.
پس از سطح بندي و تهيه شاخص هاي تركيبي استان ها، روشهاي مختلف اندازه گيري و سطح بندي با محاسبه ضريب همبستگي اسپيرمن مقايسه شدند. يافته هاي تحقيق نشان داد كه تمامي روشها ارتباط معني داري با يكديگر دارند، اما اين رابطه در برخي از روشها از جمله روش مك گراناهان با روش تحليل مؤلفه هاي اصلي بيشتر است.
چكيده لاتين :
One of the main necessities of the national sustainable development process is attention to b paid to regional characteristics by utilizing a collection of economic, social, and environmental indicators in order to optimally designate resources to various regions while identifying these differences. On one hand, identifying the indicators and methods in order to show these differences is very important. On this basis, two issues have been studied in order to reach this overall aim. Initially, 13 indicators from economic, social and environmental precincts have been identified and their related data have been gathered for 28 provinces of the Iran. In order to provide a composite indicator, the 5 methods of Z- Score, Morris, MacGranahan, Factor analysis and principal component analysis have been utilized and composite indicators for the provinces have been computed and categorized. According to this categorization, Tehran, Kohkiluye and Buyerahmad, and Semnan provinces have been mainly ranked first to third, while Sistan and Baluchestan and Kordestan provinces are ranked among the last. After categorizing and providing composite indicators for the provinces, the correlation of the five methods with which their categorization was carried out using composite indicators was needed. For this aim, the Spearman correlation coefficient of the province,s ranking was calculated. These coefficients show that all methods have a meaningful relation with each other, but this relation is greater between some methods such as MacGranahan and the principal component analysis
