رويكردهاي عقلاني در تاريخ‌نگاري مهدي‌قلي هدايت(مطالعه‌ي موردي ترقي‌خواهي و تجددگرايي)

Rationale Approaches in Historiography of Mehdigholi Hedayat ( A Case Study of Progress Advocacy and Modernism)

مسئله‌ي اصلي اين پژوهش بررسي رويكرد‌هاي عقلاني در تاريخ‌نگاري مهدي‌قلي هدايت است.بدين منظور با استفاده از روش تحقيق تحليلي، تبييني آثار تاريخي وي نقد و بررسي شده است. تمركز نويسنده به تبيين جريان‌هاي ترقي‌خواهانه، نتايج و آثار آن‌ها معطوف بوده است و فرضيه‌ي اصلي بهره‌مندي مؤلف از تبيين عقلاني است.داده‌هاي اطلاعاتي با روش كتابخانه‌‌اي گردآوري شده است.مهم‌ترين نتايج به دست آمده نشان‌دهنده‌ي آن است كه مي‌توان تاريخ‌نگاري مهدي‌قلي هدايت را يكي از نمونه‌هاي گذار از توصيف صرف به تبيين عقلاني در تاريخ معاصر ايران دانست.وي با تأكيد بر سه اصل خردگرايي، شريعتمداري و عدالت‌جويي مي‌وشد جريان‌هاي ترقي‌خواهانه‌ي عصر خويش و نتايج آن را مورد نقادي قرار دهد.اختصار و انقاد دو وجه اصلي شيوه‌ي نگارش اوست.انواع تبيين‌هاي عقلاني در تاريخ‌نگاري وي مشاهده مي‌شود. هدايت با نقد جريان‌هاي تجددخواه عصر خويش الگويي ملي براي حركت ترقي‌خواهانه‌ي ايرانيان معرفي مي‌كند.در اين الگو هم بحران‌هاي اجتماعي ناشي از مدرنيسم كنترل مي‌شود و هم با نظام‌ سلطه‌ي غربي، كه با رواج ارزش‌هاي فرهنگي خود منابع معنوي و مادي كشور را به يغما مي‌برد، مقابله مي‌شود. يكي از مهم‌ترين فايده‌هاي اين پژوهش اين است كه تاريخ را همچون دانشي كاربردي و با اهميت در توسعه‌ي كشور مطرح مي‌كند.

The main issue of this research is the rationale approaches of the Mehdigholi Hedayat's historiography. Therefore, his historiography was reviewed by using the analytical – explanation method. Author has focused on the explanation of the progressive movement, and its results. The main hypothesis is that the Mehdigholi Hedayat has used the rational explanation in his historiography. Data collection of this paper is based on a library using methods. The main results indicate that the Mehdigholi Hedayat's historiography is an example of passing . He criticized the progressive movement of his time based on three pillars: rationality, justice, and religious belief. Brief reviews and criticism are two main aspects of his historiography. A variety of rational explanation can be seen on his historiography. He mapped a national model for Iranians progressive. In this model, social crises of modernism is controlled and Western hegemony is confronted. According to the Mehdigholi Hedayat the Westerners countries are trying to promote their own cultural patterns, and that pillaged the material and spiritual resources of the East countries. The main benefit of this study is that raises the history as applications science and an important knowledge in the issues related to development.