نقش دياپيريسم بر تكامل چينه‌اي حوضه رسوبي گنبد نمكي منگرك (جنوب غرب فيروزآباد)

Role of Diapirism on Stratigraphy Evolution of Mangrak Salt Dome Basin (South West Firozabad

منطقه مورد مطالعه در جنوب غرب شهر فيروز آباد استان فارس واقع در جنوب غرب ايران جاي دارد و از نظر تقسيمات زمين شناسي در زون زاگرس قرار گرفته است. اين ناحيه از نظر تكتونيكي فعال بوده و گنبد هاي نمكي متعددي در آن قرار دارد. وجود لايه هاي ضخيم نمك دار در سازند هرمز و به تبع آن ظهور گنبد نمك در ناحيه تاثير زيادي در پارينه رسوب گذاري و شكل محيط رسوبي منطقه داشته است.بالا آمدن نمك از يك سو و فرونشست حوضه رسوبي از سوي ديگر، سبب تعادل در محيط رسوب و در نتيجه تغيير شديد در محيط رسوبي در نزديكي گنبد نمكي مي­گردد.دامنه تغييرات تابع عمق محيط رسوب گذاري و حركات تكتونيكي منطقه مي باشد كه طي زمان هاي پرمين تا عهد حاضر در منطقه وجود داشته است. طي دوره ­هاي پيشروي و پسروي­هايي كه در حوضه وسيع زاگرس صورت پذيرفته است. در محل بالا آمدن گنبد نمكي، اين تغييرات به شكل بارزتري اثر كرده است.براي نيل به مقصود، گنبد نمگي منگرك را كه در جنوب غرب شهرستان فيروزآباد واقع شده، مورد بررسي و پژوهش قرار گرفت. روش كار بر پايه بررسي­هاي زمين شناسي و ساختاري صحرايي و اندازه گيري­ مقاطع واحدهاي سنگ چين ه­اي منطقه مورد مطالعه در در فواصل مختلفي از گنبد نمكي منگرك استوار بود. نتايج اين بررسي­ها نشان مي­دهد كه گنبد نمكي ياد شده در زمان كرتاسه پسين - پالئوسن در حال بالا آمدن بوده و تغييرات شديدي به ويژه در ضخامت رسوبات نهشته شده در اطراف خود داشته است. نرخ بالا آمدن گنبد در زمان­هاي مختلف يكسان نبوده و بالطبع به صورت مستقيم بر نهشتگي رسوبات پيرامون تاثير گذار بوده است.به طور مسلم، گنبد پيش از دگرشكلي حوضه زاگرس وجود داشته و احتمالا حداقل در درياي پالئوژن پسين و نئوژن به صورت جزيره رخنمون داشته است (مانند جزاير گنبد نمكي امروزي خليج فارس).

The studied area is located in South West of Firozabad city in Fars province, south west of Iran, and structurally situated in Zagros zone. Tectonically, the area is active and has numerous salt domes. Existence of thick layers of salt in Hormuz complex and consequently appearance of salt domes in this area, effected on the ancient deposition and sedimentary basin. Salt rising on one side and subsidence of sedimentary basin on another side, caused of drastic changes in sedimentary basin near the salt dome. Range of changes is related to the depth of sedimentary basin and tectonic movements, during Permian period to present. During of sea regression and transgression periods in the wide Zagros basin, these changes effected significantly in salt dome rising areas. To achieve this goal, Mangarak salt dome in the southwest of Firozabad was chosen and researched data. The result of these studies indicate that salt dome has been rising at late Cretaceous - Paleocene and found great changes in thickness of sediments which around it.Absolutely, this salt dome existed before deformation of Zagros basin and probably it has been exposed such as island in late paleogene and Neogene (such as the Persian Gulf Island’s salt domes).