بررسي اثربخشي برنامه‌هاي درماني مركز اقامتي اجباري بر رضايت از زندگي، تنظيم هيجاني و سلامت روان در افراد با اختلال سوء‌مصرف مواد

A Treatment Evaluation Comparative Study of Mandatory Residential Centers Versus Rehabilitation Camps: Issues of Life satisfaction, Emotion Regulation and Mental Health

زمينه و هدف: پژوهش حاضر، بررسي اثربخشي برنامه‌هاي درماني در مراكز اقامتي اجباري بر رضايت از زندگي، تنظيم هيجاني و سلامت روان در افراد با اختلال سوء‌مصرف مواد در سطح شهرستان ساري بود. نمونه‌هاي اين بررسي در دو مركز اقامتي اجباري (دولتي) و مراكز غير‌دولتي (كمپ‌ها) به‌سر مي‌بردند. روش‌بررسي: مطالعه از نوع شبه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون-پس‌آزمون براي هر يك از گروه‌ها بود. جامعهٔ آماري شامل تمامي مردان وابسته به مواد، مستقر در مركز اقامتي (دولتي) و مراكز غير‌دولتي درمان (كمپ‌ها) در شهرستان ساري در نيمهٔ دوم سال 1393 و نيمهٔ اول 1394 بود. از هر گروه 130 نفر به‌شيوهٔ نمونه‌گيري در‌دسترس انتخاب شدند. هر دو گروه از نظر سن، تحصيلات با يكديگر همتا شدند. براي جمع‌آوري داده‌ها از پرسشنامه‌هاي تنظيم هيجاني، سلامت روان، و رضايت از زندگي استفاده شد. داده‌ها با روش آماري آناليز كوواريانس با طرح پيش‌آزمون-پس‌آزمون تحليل شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد اختلاف معناداري بين ميانگين نمرات متغيرهاي رضايت از زندگي، سلامت روان در قبل و بعد از مداخله در هر دو گروه وجود دارد؛ اما در متغير تنظيم هيجاني، اين اختلاف معنادار تنها در گروه دولتي در قبل و بعد از مداخله ديده شد (0٫05>p). همچنين بين هر دو گروه در متغيرهاي رضايت از زندگي، سلامت روان اختلاف معنادار بعد از مداخله مشاهده شد (0٫05>p​) و در متغير تنظيم هيجاني بعد از مداخله تفاوتي ديده نشد. نتيجه‌گيري: هر دو روش برنامه‌هاي درماني (دولتي) و غيردولتي ارزش درماني داشته و مي‌توانند به‌عنوان مداخله‌اي مناسب در ارتقاي رضايت از زندگي، تنظيم هيجاني و سلامت روان به كار روند.

Objective: According to WHO Expert Committee on Drug Dependence, treatment refers to a process in which the person who has substance abuse disorder is put under contact with a care system or a physician or any social service and moves in an interceptive direction in order to achieve the highest welfare, health and public health level (WHO, 1998). The aim of present study was to compare the effect of treatment programs of mandatory residential canters versus rehabilitation camps on life satisfaction, emotion regulation and mental health in males with substance abuse disorder in Sari-Iran. Methods: This is a two-group pretest-posttest quasi-experimental research. Convenience sampling was used to recruit 260 men with substance abuse disorder. The participants were randomly assigned to two groups in equal numbers, namely, those who were staying in mandatory residential centers, and those who were admitted to rehabilitation camps. One-way covariance (ANOCOVA) and analysis of multivariate variance (ANOVA) were used to analyze the data. Results: The results showed that the both groups in the pre-intervention and post-intervention were significantly different (p<0.001) on life satisfaction, emotion regulation and mental health scales. The mean scores of life satisfaction scale in the participants who were admitted to the rehabilitation camps were higher than those in the mandatory compulsory treatment on all scales except for mental health and emotion regulation. The mean score of mental health of the participants in compulsory treatment was higher than those of the rehabilitation camps. Regarding emotion regulation, no tangible difference was observed in the two groups’ performance. Conclusion: The results highlighted the fact that no method can be effective alone. Therefore, each method can have its practical implications in substance abuse interventions and preventive measures. It can also be concluded that the treatment programs regardless of the particular method of treatment, voluntarily or compulsorily, may merely help those understanding and identifying their own solutions for getting to change and develop with an intention to recover.