مطالعه ژئوشيمي، كاني شناسي و سيالات درگير ژيپس و نمك با معرفي كاني هاي گلوبريت و ساسوليت در گنبد هاي نمكي منطقه لارستان

A Study of Geochemistry, Mineralogy, and Fluid Inclusions on Gypsum and Salt Accompanied with the Introduction of Globerite and Sassolite Minerals in Dehkoyeh, Karmostaj, and Paskhand Salt Domes in Larestan

گنبد هاي نمكي يكي از مهمترين سيماهاي كمربند چين خورده زاگرس در جنوب ايران هستند. در اين تحقيق ژيپس و نمك هاي گنبدهاي نمكي دهكويه، كرمستج و پاسخند در منطقه لارستان واقع در جنوب ايران به تفكيك رنگ و به منظور تعيين ژنز آنها بر اساس بررسي هاي صحرايي، كاني شناسي، ژئوشيمي، سيالات درگير و دورسنجي مورد مطالعه قرار گرفتند. در مطالعات كاني شناسي دو كاني گلوبريت (Na2Ca(SO4)2) و ساسوليت B(OH)3 كه شاخص فومارول هاي امروزي در نقاط مختلف دنيا مي باشند براي اولين بار در در گنبد دهكويه به همراه نمك هاي سازند هرمز شناسايي شدند. بر اساس مطالعات ژئوشيميايي، استرانسيم داراي بيشترين فراواني عناصر كمياب و بيشترين همراهي با انيدريت و گچ است. همچنين در بين تمام عناصر، آهن بيشترين تاثير را در تغيير رنگ نمك داشته است. در مطالعات سيالات درگير در ژيپس، شوري بين 9/7 تا 25/3 درصد وزني نمك طعام و دماهاي همگن شدن از 78/8 تا 230 سانتي گراد در تغيير است. در نمك هاي همراه كاني هاي ساسوليت و گلوبريت نيز سيالات با دمايي (گستره دمايي 50 تا 60 درجه سانتي گراد) شناسايي شدند. بر اساس نتايج فوق ژيپس احتمالا به صورت يك فرايند ثانويه غير رسوبي (هيدروترمالي) تشكيل شده است. همچنين دودخان هاي كف دريا در تشكيل نمك هاي هرمز در زمان اينفراكامبرين نقش موثري داشته اند. به احتمال قوي اين دودخان ها تامين كننده يون هاي مورد نياز تشكيل نمك ها بوده و پيدايش حجم زياد نمك هاي سازند هرمز در زمان نسبتا كوتاه را توجيه مي‌كنند.

In the study were analyzed the salts of Dehkoyeh and Karmostaj salt dome(separated based on color), and gypsum of Paskhand salt dome in Larestan region in Fars Province, which is performed in Iran for the first time. The discovery of Sassolite (B(OH)3) and Globerite (Na2Ca(SO4)2) salts (reported in Hormuz Salt Formation for the first time) following mineralogical studies confirm the efficient role of seabed fumaroles in Hormuz salt formation during Infra-Cambrian time. According to geochemical study, strontium is the most abundant trace element and with anhydrite and gypsum. Generally, iron has put the greatest impact on the changes of salt color from among all the elements. In gypsum, salinity changes between 9.7 wt% to 25.3 wt% of NaCl and homogenization temperatures vary between 78.5°C to 230°C. On this basis, Through the study of fluid inclusion data in the Sassolite and Globerite (Na2Ca(SO4)2) minerals, high temperature of 50°C to 60°C were identified. gypsum formation has probably occurred as a result of a secondary process and non-sediment (hydrothermal) processes. The high-temperature fluid has probably originated from the primary evaporative basin as a result of submarine hot solution (fumarole) activities forming the evaporative basin salts. In all probability this fumarole of suppliers ions needed was salt formation and the emergence of large volumes of Hormuz in a relatively short time to justify their salts.