مقايسه تجربي انباشتگي فلز سمي كروم در ماهي فلس دار (Cyprinus carpio) و بدون فلس (Pangasius hypophthalmus) با رويكرد ديني

Empirical comparison of toxic lead accumulation between scaled (Cyprinus carpio) and scaleless (Pangasius hypophthalmus) fish species: A religious approach

بنابر مطالعات تجربي، فقدان فلس در ماهيان سبب جذب سريع‌ تر مواد سمي مي ‌شود، يعني سريعاً در پوست، عضلات و ساير اندام ‌ها نفوذ مي‌ يابند و مي‌ توانند تأثيرات بالقوه اي بر مصرف ‌كننده بگذارند. با وجود تحقيقات زياد روي آلودگي آبزيان به فلزات سنگين، ميزان جذب عناصر سنگين در ماهي فلس ‌دار كپور‌معمولي و بدون ‌فلس گربه‌ ماهي راه ‌راه در شرايط آزمايشگاهي و نقش پوشش فلس در جذب فلزات، مطالعه‌ مقايسه ‌اي نشده ‌اند. ابتدا غلظت كشنده ((LC50 فلز كروم طي 96 ساعت براي هر گونه ماهي تعيين گرديد. سپس ماهيان در تيمارهاي جداگانه (با سه تكرار) در معرض 10% غلظت كشنده كروم به‌ مدت 15 روز قرار گرفتند. بافت ‌هاي هدف نمونه ‌هاي ماهيان در روز 15 نمونه‌‌ برداري شدند و پس از آماده ‌سازي و هضم شيميايي، مقدار فلز در هر بافت با دستگاه جذب اتمي (مدل ترمو) اندازه‌ گيري گرديد. انباشتگي نهايي كروم در نمونه ‌‌هاي بافتي گربه‌ ماهي 3/65 برابر كپور (بدون احتساب فلس) و در عضله گربه ‌ماهي 16/15 برابر عضله كپور بود. باقي مانده غلظت كروم در نمونه‌ هاي آب آكواريوم ‌هاي حاوي ماهي كپور بسيار بالاتر بود. لذا در بافت‌ هاي ماهي كپور مي ‌بايست انباشتگي فلز خيلي كم ‌تر از بافت ‌هاي گربه ‌ماهي ‌راه ‌راه باشد. بنابر يافته ‌هاي اين پژوهش، پوشش فلس ماهي كپور معمولي با جذب قابل ملاحظه فلز سنگين و كم‌ ترين انباشتگي آن‌ ها در عضلات نسبت به پوست بدون‌ فلس گربه ‌ماهي راه ‌راه، لايه حفاظتي مؤثري را در برابر آلاينده‌ هاي شيميايي زيست محيطي فراهم مي‌ كند و مي‌ تواند مصرف ماهي فلس ‌دار را از اين جنبه توجيه نمايد.

A number of experimental studies have reported that the absence of scales in some scaleless fish species causes toxins to absorb faster in the fish body including the skin, muscles and other organs, possibly leading to potential considerable impacts on the consumers. Although numerous researchers studied heavy metal pollution in aquatics, in vitro comparison of heavy metals uptake in the scaled fish, common carp, with the scaleless striped catfish, and also the role of scale coverage in heavy metals absorption are absent. First, lethal concentration (96 h LC50) was determined for each species. Then the fish were exposed to sub lethal concentrations (10% of LC50 values) of Pb at triplicate treatments for 15 days. The examined tissues from each species were sampled at day 15 of the experiment. Following chemical digestion, each tissue was analyzed by atomic absorptio n unit (Model Thermo) to measure heavy metal concentration. Final contents of Pb in the catfish's tissues were 1.63 times those in the carp’s (excluding the scales). The catfish's muscle amassed 14.6 times Pb than that of the carp. Lead residual in carp’s aquaria was much higher than that in the catfish’s signifying comparably lower metal absorption by carp’s tissues. The experimental results indicate much lesser lead accumulation in carp's muscle due to its scaly skin compared to scaleless skin of catfish. Hence, the scaled body provides an effective protective layer against environmental chemical contaminants, which can justify the consumption of scaly fishes with presumably rather safer muscle.