مقايسه روش‌هاي ارزيابي خطر زمين‌لرزه ، مطالعه موردي گستره دشت‌ بياض

Comparison of methods of seismic hazard assessment, case study: Dasht-e-Bayaz area, E Iran

گستره دشت‌بياض در خاور ايران يكي از گستره‌هاي لرزه‌خيز ايران به‌شمار مي‌رود كه داراي گسل‌هايي با درازايي نسبتا زياد و لرزه‌زا مي‌باشد. زمين‌لرزه‌هاي سال 1968 و 1979 (MW>7.0) دراين گستره خسارت‌هاي جاني و مالي فراواني را به مردم تحميل كرده است. با به‌كارگيري نقشه‌هاي موجود، تصاوير ماهواره‌اي و كاتالوگ پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي و مهندسي زلزله، نقشه گسل‌هاي جنبا و هم‌چنين نقشه لرزه‌زمين‌ساختي گستره تهيه شده و خطر زمين‌لرزه با روش‌هاي قطعي و احتمالي ارزيابي شد. هم‌چنين براي روش AHP پرسش‌نامه‌هاي ويژه‌اي طراحي شده كه توسط پژوهش‌گران متخصص زلزله‌شناسي پاسخ داده شده و برپايه آن خطر زمين‌لرزه به روش سلسله‌مراتبي برآورد شد. برونداد روش‌هاي قطعي نشان مي‌دهد كه احتمال رخداد زمين‌لرزه‌اي با بزرگاي 7/6 در يك دوره 20 ساله در گستره دشت بياض – قائن وجود دارد. هم‌چنين به‌كمك دو روش بالا‌ بيش‌ترين خطر لرزه‌خيزي در ميان گسل‌هاي جنباي گستره به گسل رانده فردوس در بين گسل‌هاي بررسي شده نسبت داده شده است. اگرچه، روش سلسله‌مراتبي كه عوامل زيادي مانند روكانون و ژرفاي زمين‌لرزه‌ها، سازوكارگسل‌ها و سنگ بستر را نيز درنظر مي‌گيرد، گستره گسل دشت‌بياض را يك گستره پرخطر معرفي مي‌نمايد.

Dasht-e-Bayaz region is one of the most seismically active areas in eastern Iran, which has relatively long and active faults. 1968 and 1979 catastrophic earthquakes (MW>7.0) in this area show that the area has experienced significant damages. Using existing maps including active faults map and satellite images and Seismological catalog of International Institute of Earthquake Engineering and Seismology, seismotectonic map was prepared and seismic hazard was investigated using deterministic and probabilistic methods. Also, for AHP method, special questionnaire was designed, which answered with seismologists and the seismic hazard was evaluated using AHP method. The deterministic and probabilistic results show that there is probability of occurrence of an earthquake with magnitude of 7.6 during a 20-year period in Dasht-e-Bayaz and Qaen regions. Also, using the two above methods the highest risk is related to Ferdows thrust fault within the investigated active faults in the Dasht-e Bayaz-Qaen area. Although, the AHP method, which considers hypocentral and epicentral distances of the earthquakes, mechanism of the faults and kind of the bedrock, introduces Dasht-e-Bayaz fault region as a high risk area.