طعمه خواري گرگ (Canis lupus) از دام اهلي و اثر آن بر نگرش و اقتصاد مردم محلي در پناهگاه حيات وحش انگوران، استان زنجان

Wolf depredation of livestock and its impact on local people's attitude and economy in Anguran Wildlife Refuge, Zanjan province

گرگ Canis lupus در ايران به ­واسطه طعمه خواري از دام اهلي، از ديرباز در تعارض با دام داران سنتي قرار داشته است. از اين رو نگراني هايي نسبت به پيامدهاي منفي اين تقابل بر بقاي بلندمدت جمعيت هاي گرگ در كشور وجود دارد. مطالعه حاضر در فاصله مهر 1388 تا خردادماه 1390 با هدف ارزيابي تعامل گرگ و مردم محلي در پناهگاه حيات وحش انگوران انجام گرفت. به منظور ارزيابي نگرش مردم محلي نسبت به گرگ و بررسي خسارت هاي ناشي از اين گوشت­ خوار، به­ كمك پرسشنامه هاي تخصصي با 100 نفر از ساكنان مصاحبه شد. سپس اين داده ها با نتايج حاصل از تجزيه و تحليل سرگين هاي جمع آوري شده گرگ از منطقه مورد مطالعه، مقايسه شد. 63% افراد مصاحبه شده، تجربه حمله گرگ به دام هاي خود را در فاصله اين مطالعه داشتند. با وجود آن كه 59% دام داران شركت كننده در اين مطالعه، گرگ را دشمن اصلي دام خود مي دانستند؛ مجموع ضرر نقدي واردآمده از ساير عوامل (مانند بيماري و حوادث) به دام آن ها بيش از 3/5 برابر تلفات ناشي از حملات گرگ بود. هم چنين تجزيه و تحليل 20 سرگين گرگ نشان داد كه غذاي اصلي گرگ هاي پناهگاه حيات وحش انگوران در بازه اين مطالعه، گراز (61/3% زي توده مصرفي) بوده است. بقاياي دام اهلي نيز در سرگين ها قابل توجه بود (41/4% زي توده مصرفي). در مجموع به نظر مي رسد كه تعارض گرگ با مردم محلي ساكن در پناهگاه حيات وحش انگوران در سطح بحراني قرار نداشته است. با اين وجود، بايد اقدامات مديريتي در جهت كاهش تنش دام داران با گرگ در نظر قرار گيرد.

Conservation of large carnivore populations، particularly in areas with high level of conflict with local people is challenging. The grey wolf Canis lupus is an apex predator in Iran whose future is gloomy due to conflict with pastoralists across the country. However، our knowledge about its interaction with local peoples is extremely poor in Iran. The present investigation was carried out between October 2009 and May 2011 in Anguran Wildlife Refuge، northwestern Iran. Semi-structured questionnaire survey was performed in 100 households in order to evaluate local people's attitudes towards wolves and economic impact of wolf predation on livestock. In the meantime، scat analysis was performed to reconstruct main dietary components of the predator in the area. The majority of respondents (60%) considered wolf as the main enemy to their livestock; however، economic loss due to other non-predation factors accounted for more than 3.5 times of the depredation loss. Moreover، scat analysis indicated that wild boar and wild sheep compromise the main proportion of the wolves’ diet in the area. We concluded that wolf-human conflict is not currently serious in the area، but management implications should be considered to mitigate the present level of livestock loss due to wolves.