بررسي مقايسه‌اي فراواني عوارض جانبي دو نوع دهان‌شويه كلرهگزيدين رايج ساخت ايران

Comparison of the side effects of two common Iranian-made chlorhexidine mouthwashes

مقدمه: از بين عوامل شيميايي مختلف، كلر‌هگزيدين با آنكه اثرات كلينيكي و آنتي ميكروبي قوي‌تر و سميت كمتري دارد، داراي عوارض جانبي نيز هست كه استفاده از آن را محدود ساخته است. هدف از اين مطالعه مقايسه‌ي عوارض جانبي دو دهانشويه‌ي كلرهگزيدين ساخت ايران با دو غلظت مختلف 0/12 درصد و 0/2 درصد بود. مواد و روش‌ها: در اين كارآزمايي باليني، 30 بيمار مبتلا به ژنژيويت يا پريودنتيت خفيف به طور تصادفي انتخاب شدند. در كليه‌ي افراد پروفيلاكسي كامل به صورت برداشت پلاك، جرم و رفع تغيير رنگ خارجي دندان‌ها انجام شد. بيماران در دو گروه يكي از دهان شويه‌هاي كلرهگزيدين را به صورت دوبار در روز به مدت 14 روز استفاده نمودند. شاخص‌هاي تغيير رنگ، تغييرحس چشايي، حساسيت مخاطي و مزه‌ي دهان‌شويه مورد ارزيابي قرار گرفت. پس از آن افراد به مدت دو هفته از هيچ دهانشويه‌اي استفاده نكردند. اين روند بعد از پروفيلاكسي در مورد دهان­شويه ديگر تكرار شد. نهايتا نتايج با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون‌هاي آماري ويلكاكسون و من‌ ويتني مورد تجزيه وتحليل قرار گرفت. (0/05=α) يافته‌ها: تفاوت آماري معني‌داري بين شاخص تغيير رنگ از لحاظ ميزان و شدت بين دو گروه دهان شويه كلرهگزيدين 0/12 درصد و 0/2 درصد مشاهده نشد ( 0/05< P value ). حساسيت مخاطي و تغيير حس چشايي در گروه دهان‌شويه‌ي كلر هگزيدين 0/2 درصد بيش‌تر از دهان‌شويه‌ي كلرهگزيدين 0/12 درصد بود (0/05< P value). مزه‌ي دهان‌شويه‌ي كلرهگزيدين 0/12 درصد قابل قبول‌تر و بهتر از دهان‌شويه‌ي كلر­هگزيدين 0/2 درصد بود (0/05> P value ). نتيجه‌گيري: با توجه به محدوديتهاي اين مطالعه، تفاوتي از نظر عوارض جانبي بين دو دهان شويه مورد مطالعه وجود نداشت.

Introduction: Although chlorhexidine has better clinical and antimicrobial properties with less toxicity, it also has some side effects, limiting its application. The aim of the present study was to compare the side effects of two chlorhexidine mouthwashes made in Iran with two different concentrations of 0.12% and 0.2%. Materials and Methods: In this clinical trial, thirty patients with gingivitis or mild periodontitis were randomly selected. For all the subjects full prophylactic procedures were carried out, including the removal of plaque and germ and elimination of extrinsic stains. Then each subject in each group was asked to use 0.12% or 0.2% chlorhexidine twice a day for 14 days. Staining indexes, changes in taste, mucosal sensitivity and mouthwash taste were evaluated. The subjects did not use any mouthwashes for two weeks thereafter. This process was repeated with the other mouthwash after prophylaxis. Finally, data was analyzed with Wilcoxon and Mann-Whitney tests using SPSS software (α = 0.05). Results: There were no statistically significant differences between staining indexes in terms of extent and intensity between the two concentrations of chlorhexidine (p value > 0.05). Mucosal sensitivity and changes in taste were higher in 0.2% chlorhexidine compared to 0.12% chlorhexidine (p value < 0.05). The taste of 0.12% chlorhexidine was more acceptable and better than 0.2% chlorhexidine (p value < 0.05). Conclusion: Under the limitations of the present study, it was concluded that there are no significant differences in the side effects of the two mouthwashes under study.