بررسي غلظت برخي از فلزات سنگين در اندام هاي مختلف موش قهوه اي (Rattus norvegicus) به عنوان گونه شاخص زيستي در شهرستان آران و بيدگل (استان اصفهان

Evaluation of concentration of some heavy metals in different tissues of common mouse (Rattus norvegicus) as a bio-indicator species in Aran and Bidgol city (Isfahan Province

يكي از مهم ترين آلاينده هاي محيط زيست، فلزات سنگين هستند كه در اندام هاي موجودات زنده انباشته شده و در مقادير كم نيز باعث بروز مسموميت مي شوند. هدف از اين مطالعه تعيين غلظت فلزات سنگين در اندام هاي مختلف موش قهوه اي به عنوان گونه شاخص زيستي در شهرستان آران و بيدگل است. سيزده عدد موش قهوه اي از دو منطقه كشاورزي مجيدآباد و بهشتيه آران و بيدگل در تابستان 1392 جمع آوري شدند. غلظت فلزات در بافت هاي اين گونه به وسيله دستگاه ICP-OES اندازه گيري شد. ميانگين غلظت هاي عناصر در كبد، كليه و عضله به ترتيب براي روي 135/06، 87/97 و 61/80، براي مس 21/59، 18/56 و 7/33، براي سرب 4/26، 6/80 و 2/39 و براي كادميوم 4/19، 7/25 و 4/97 ميكروگرم بر گرم وزن خشك به دست آمد. نتايج آناليز واريانس يك طرفه نشان داد كه روي در كبد و سرب در كليه به شكل معني داري بيش تر از ساير بافت ها تجمع يافته بود (0/05>p). هم چنين مس در عضله و كادميوم در كبد به شكل معني داري كم تر از ساير بافت ها تجمع يافته بود (0/05>p). به طور كلي نمونه هاي جنس نر نسبت به جنس ماده و هم چنين نمونه هاي منطقه مجيد آباد نسبت به منطقه بهشتيه داراي غلظت هاي بيش تري از فلزات بودند. به طوري كه غلظت سرب و كادميوم در كبد نمونه هاي جنس نر به طور معني داري بيش تر از جنس ماده بود (0/05>p). هم چنين غلظت سرب در كبد و غلظت كادميوم در كبد و كليه نمونه هاي جمع آوري شده از مجيدآباد به طور معني داري بيش تر از منطقه بهشتيه بود (0/05>p). تفاوت غلظت فلزات در اندام هاي دو جنس مي تواند به دليل توليدمثل و شيردهي جنس ماده باشد.

One of the most important environmental pollutants is heavy metals that have accumulated in the tissues of organisms and at low levels can cause poisoning. The present study aims to measuring the concentration of heavy metals in different tissues of Common Mouse as a bioindicator species in Aran and Bidgol city. Thirteen specimens of Common Mouse were collected from two agricultural area of Majidabad and Beheshtieh located in Aran and Bidgol in summer 2013. Concentrations of metals in tissues of this species were measured by ICP-OES. Mean concentration of metals in liver، kidney and muscle was obtained respectively for Zinc 135.06، 87.97 and 61.80 µg/g dw، for copper was 21.59، 18.56 and 7.33 µg/g dw، for lead was 4.26، 6.80 and 2.39 µg/g dw، and for cadmium was 4.19، 7.25 and 4.97 µg/g dw. The results of one-way analysis of variance showed that accumulation of zinc in liver and lead in kidney were significantly higher than other tissues