جايگاه تبار شناختي و تنوع ژنتيكي خرس هاي قهوه اي ايران (Ursus arctos) براساس ناحيه كنترل ميتوكندري

Phylogeny and genetic diversity of the Iranian brown bear based on mtDNA control region

خرس هاي قهوه اي، برخلاف ساير گوشت خواران پرتحرك، ساختار ژنتيكي كاملا مشخصي را در سطح جهان نشان مي دهند كه دربرگيرنده چندين كلاد ميتوكندريايي است. علاوه بر اين، جمعيت هاي خرس قهوه اي در خاورميانه از جمله ايران در تهديد قرار دارند. با اين وجود، هنوز جايگاه تبارشناختي و تنوع ژنتيكي اين خرس ها در مقايسه با تبارهاي جهاني خرس قهوه اي در ابهام قرار دارد. در پژوهش حاضر، 50 نمونه (عضله، پوست و مو) متعلق به خرس قهوه اي از ايران گردآوري شد. تحليل ها براساس يك قطعه 614 جفت باز از ناحيه كنترل ميتوكندري انجام شد. براساس يافته ها، خرس هاي ايران در مقايسه با خرس هاي قهوه اي مناطق ديگر جهان تنوع هاپلوتايپي به نسبت زيادي (50 فرد، 22 هاپلوتايپ) را نشان دادند. تحليل هاي اين ناحيه ميتوكندريايي، خرس هاي ايران را در يك كلاد مادري كاملا مجزا از ديگر كلادهاي جهاني قرار داد، كه دربرگيرنده دو-سه زيركلاد گيتاشناختي شامل 1) زيركلاد البرز: خرس هاي ساكن كوه هاي البرز تا ارسباران، 2) زيركلاد زاگرس: خرس هاي غرب كشور از كوه هاي سهند (آذربايجان شرقي) تا زاگرس جنوبي (كازرون) و 3) زيركلاد فارس: خرس هاي ساكن جنوب شرقي زاگرس (مرودشت تا اقليد، استان فارس) است. يافته هاي FST و AMOVA، وجود ساختار ژنتيكي معني داري را بين زيركلادهاي خرس قهوه اي در ايران تائيد مي نمايد. بنابراين، جمعيت هاي امروزي خرس قهوه اي در ايران، علاوه بر تنوع هاپلوتايپي به نسبت زياد، ساختارهاي گيتاشناختي مشخصي را نمايش مي دهند.

The brown bear populations، contrary to other mobile carnivores، exhibit a worldwide genetic structure in several mitochondrial lineages. Populations of the Middle Eastern brown bear، including Iran، are at risk of local extinction. Genetic relationships between the Iranian brown bear and others in the world are still unclear. We sequenced a 614 base pair fragment of the mtDNA control region for 50 brown bears from Iran. The Iranian brown bear presents considerable haplotype diversity (50 individuals، 22 new haplotypes). Mitochondrial sequence analyses revealed one new major mtDNA lineage within Iranian brown bears، comprising 2?3 subclades: (i) Alborz، which includes bears from the Alborz and the Arasbaran Mountains; (ii) Zagros، including individuals from south of East Azerbaijan province to the Southern Zagros Mountains (Kazeroun، Fars province); and (iii) Fars، which comprises bears living in the Southeastern Zagros Mountains (Marvdasht-Eqlid، Fars province). The results of fixation index (FST) and analysis of molecular variance (AMOVA) demonstrate significant genetic structure among the Iranian subclades. Overall، the Iranian brown bears show significant geographic structuring، in addition to the remarkable haplotype diversity.