شناسايي و بررسي تراكم و پراكنش فيتوپلانكتوني سد مخزني كارده در خراسان رضوي

Identify and study the density and distribution of Phytoplankton in the Kardeh reservoir in Khorasan Razavi

به منظور شناسايي و بررسي تراكم و پراكنش فيتوپلانكتوني، نمونه برداري طي 6 مرحله از فروردين لغايت اسفندماه 1394 در درياچه مخزني سد كارده مشهد انجام پذيرفت. نمونه برداري فيتوپلانكتوني به صورت افقي و عمودي از اعماق مختلف (لايه هاي 0 ، 5 ، 10 ، 20 متري) توسط برداشت آب با دستگاه روتنر و رساندن به حجم 10 ليتر، همگن كردن و در نهايت برداشت يك ليتر از آن صورت گرفت. نمونه ها با فرمالين به نسبت 4 درصد تثبيت و در آزمايشگاه با استفاده از محفظه هاي 5 ميلي ليتر و ميكروسكوپ معكوس مورد شناسايي و شمارش قرار گرفتند. در اين بررسي در مجموع 35 جنس در 6 شاخه فيتوپلانكتوني شناسايي گرديد. از بين جنس هاي شناسايي شده 8 جنس مربوط به شاخه جلبك هاي دياتوم (acillariophyta) ، يك جنس مربوط به شاخه اگلنافيتا (Euglenophyta) ، سيزده جنس مربوط به شاخه جلبك هاي سبز (Chlorophyta) ، سه جنس مربوط به شاخه پيروفيتا (Pyrrophyta) ، دو جنس مربوط به شاخه كريزوفيتا (Chrysophyta) و 5 جنس مربوط به شاخه سيانوباكترها (Cyanophyta) تعلق داشتند. غالبيت فيتوپلانكتوني در اين سد مخزني با شاخه باسيلاريوفيتا كه 73/8 درصد جمعيت سالانه را دارا بودند و نمونه هاي غالب آن جنس هاي Cyclotella، Navicula و Synedra مي باشند. شاخه كريزوفيتا با فراواني 12/2 درصد كه جنس هاي غالب آن به ترتيب فراواني Dinobryon و Synura و شاخه جلبك هاي سبز با فراواني 8/2 درصد كه جنس هاي غالب آن Scenedesmus، Cosmarium و Tetraedron به ترتيب رتبه هاي فراواني را در طي سال 94 نشان دادند. ميانگين بيش ترين تراكم سلول هاي فيتوپلانكتوني در تمامي ماه هاي نمونه برداري به شاخه جلبك هاي دياتوم بود. ميانگين فراواني سالانه كل شاخه هاي فيتوپلانكتوني 11456±69500449 عدد در ليتر بوده كه در فصل بهار با فراواني 467892±25044064 عدد در ليتر بالاترين تراكم را نشان داد. فراواني شاخه هاي فيتوپلانكتوني در فصول تابستان، پائيز و زمستان به ترتيب با تراكم فراواني 17323830، 10786088 و 16346467 عدد در ليتر برآورد گرديد. حداكثر فراواني فيتوپلانكتوني در ايستگاه هاي يك (تاج سد) با فراواني 7589932، ايستگاه سه (انتهاي درياچه) با فراواني 6637800 و ايستگاه دو (بخش مياني درياچه) با فراواني 5495732 عدد در ليتر مشاهده شد. با توجه به شاخص هاي تروفي و با توجه به ميزان حد شفافيت، مقادير فسفات، نيتروژن و كلروفيل a حاصله از داده هاي فيزيكي و شيميايي، سد مخزني كارده در حد درياچه هاي مزوتروف كم قرار مي گيرد. طبق آزمون هاي غيرپارامتريك كروسكال – واليس و من – ويتني بين فراواني فيتوپلانكتوني در ايستگاه ها و ماه هاي مختلف اختلاف معني دار آماري وجود داشت (0/05>p). در بررسي فصول نيز فصل بهار با سه فصل ديگر اين اختلاف معني دار را نشان داد (0/05>p).

To study the density and distribution of phytoplankton، sampling was conducted in 6 stage from April till March 2016. Phytoplankton samples horizontally and vertically from different depths (0، 5، 10 and 20 m) by harvesting water with Ruthner and bring to a volume of 10 liters، homogenize and finally picked it took a liter. Samples 4% formalin fixed and in the laboratory using 5 ml containers and inverted microscope were identified and counted. Investigate totally distinguished 35 genus in 6 Phylums among of genus، Bacillariophyta، Euglenophyta. Chlorophyta، Pyrophyta، Chrysophyta and Cyanophyta had 8 genus، 1 genus، 13 genus، 3 genus، 2 genus and 5 genus respectively. In this reservoir dam the Phylum of Bacillariophyta was dominant of Phytoplankton with 73.8 % of population annually and genus Cyclotella ، Navicula and Synedra were dominant samples. The Phylum of Chrysophyta has been located the second position with genus of Dinobryon and Synura and frequency 12.2 % . Other of Phytoplankton phylums were least population such as Chlorophyta with genus of Scenedesmus، Cosmariumand Tetraedronwith frequency 8.2 %. In all of the sampling months، mean of the most of Phytoplanktonic density belonged to Phylum of Bacillariophyta 69500449±11456 number in liter that in the spring with an abundance of 25044064 ± 467892 showed the highest density per liter. Phytoplankton abundance of phylum in summer، autumn and winter seasons with a lot of density 17323830، 10786088 and 16346467 per liter respectively. The maximum abundance of phytoplankton in a station 1 (crest dam) with an abundance 7،589،932، station 3 (end lake) with a frequency of 6637800 and two station (the middle section lake) with a frequency of 5،495،732 per liter respectively. According to the tropic index and according to the degree of transparency، the phosphate، nitrogen and chlorophyll a values obtained from physical and chemical data، Karde reservoir located at the level of Meso-trophic lakes.According to non-parametric analysis Kruskal-Wallis and Mann-Whitney there were statically significant difference between Phytoplanktonic frequency in different stations and months (P<0.05). The study also spring seasons showed significant differences with the other three seasons (P>0.05).