بررسي تنوعات مورفولوژي زائده Uncinate استخوان اتموئيد با استفاده ازتصاوير CBCT

Evaluation of Variations in the Morphology of Uncinate Process of Ethmoid Bone Using CBCT Technique

مقدمه: زائده‌ي uncinate، لندمارك كليدي است كه در آغاز جراحي اندوسكوپيك سينوس خارج مي‌شود و همچنين نقش مهمي در تهويه‌ي مئاتوس مياني و سينوس‌ها دارد. هدف از اين مطالعه، مشاهده و طبقه‌بندي تنوعات آناتوميكي زائده‌ي uncinate با استفاده از تصاوير بازسازي شده‌ي مولتي پلنار توموگرافي كامپيوتري با اشعه‌ي مخروطي (CBCT (Cone beam computed tomography مي‌باشد. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه‌ي توصيفي- تحليلي از نوع مقطعي، تصاوير توموگرافي كامپيوتري با اشعه‌ي ايكس مخروطي از ناحيه‌ي پارانازال 120 بيمار (63 نفر مرد و 57 نفر زن با سن بالاتر از 18 سال) بررسي شدند. اتصال فوقاني زائده‌ي uncinate مشاهده و بر اساس طبقه‌بندي لندزبرگ و فريدمن دسته‌بندي صورت گرفت. ميزان نوماتيزاسيون و انحراف به سمت كف اوربيت زائده‌ي uncinate نيز بررسي گرديد. نتايج با استفاده از آزمون Chi-Square و محاسبه‌ي ضريب كاپا ارزيابي شد (α = 0/05). يافته‌ها: اتصال آن يا نوع blunt از بالاترين شيوع يعني 40/4 درصد برخوردار بود. بعد از آن به ترتيب اتصال به سلول اگرنازي (type 2) با 33/3 درصد و اتصال به لامينا پاپيراسه (type 1) با 12/5 درصد شيوع داشتند. اتصال زائده‌ي uncinate به شاخك مياني type 6) 4/5درصد و اتصال به قاعده‌ي جمجمه type 5) 4/1) درصد شيوع داشت. دو شاخه شدن زائده‌ي uncinate و اتصال همزمان آن به لامينا پاپيراسه و محل اتصال شاخك مياني و صفحه‌ي غربالي type3)، 2/9) درصد شيوع داشت و اتصال به محل اتصال شاخك مياني و صفحه‌ي غربالي (type 4) از كمترين شيوع يعني 1/6 درصد برخوردار بود. اتصال به ريم تحتاني اوربيت نيز، 2/9 درصد شيوع داشت. ميزان هوادار شدن زائده‌ي uncinate نيز 7 درصد به دست آمد. در 3 درصد از موارد نيز سينوس ماگزيلاري atelectasis و هيپوپلاستيك مشاهده شد. نتيجه‌گيري: ارزيابي تنوعات اناتوميك زائده‌ي uncinate و ميزان هوادار شدن آن پيش از عمل جراحي، در جلوگيري از صدمه به ساختار اطراف در حين جراحي نقش بسيار مهمي دارد.

Introduction: The uncinate process is a key landmark, which is removed at the beginning of endoscopic sinus surgery. In addition, it has a great role in the ventilation of the middle meatus and sinuses. The aim of this study was to visualize and classify anatomic variations of the uncinate process using multiplanar reconstructed CBCT images. Materials & Methods: In this cross-sectional/descriptive study, the CBCT images of paranasal areas of 120 patients (63 males and 57 females) >18 years of age were analyzed. The superior attachment of the uncinate process was observed and classified according to Landsberg and Friedman classification. Pneumatization of the uncinate process and its deviation toward the orbit’s floor were also noted. Data were analyzed with chisquared test and kappa coefficient (α = 0.05). Results: No-attachment (blunt) type exhibited the highest prevalence rate (40.4%), followed by attachment to agger nasi cell (Type 2, 33.3%), to lamina papyracea (Type 1, 12.5%), to the middle concha (Type 6, 4.5%), and to the skull base (Type 5, 4.1%). Bifurcation of the uncinate process and concomitant attachment to lamina papyracea and the junction of the middle concha and the cribriform plate (Type 3) exhibited a prevalence rate of 2.9%. Attachment to the junction of the middle concha and cribriform plate (Type 4) were seen in 1.6% of cases. Attachment to the lower rim of the orbit was seen in 2.9% of the cases. The uncinate process pneumatization was seen in 7% of the cases; 3% of the cases exhibited atelectatic and hypoplastic maxillary sinuses. Conclusion: Evaluation of anatomical variations of the uncinate process and its pneumatization before surgery is essential to prevent damage to the surrounding structures during surgery.