تفسير اشعار عطار بر اساس ايده ي تناظر

Interpretation of Attar's Poetry Based on the Idea of Correspondence

اگرچه ايده تناظر حاصل يافته­ هاي فيلسوفان باستان است، اما در دنياي علم براي نخستين بار، مالداسناي فيزيكدان در سال 1997 اين ايده را مطرح كرده است. مطابق ايده مذكور، اگر فيزيك عالم ما هولوگرام (جهان سايه ­­اي) باشد، مجموعه‌ اي ديگر از قوانين فيزيكي روي مرز جهان ما وجود خواهند داشت كه با فيزيك توصيف كننده جهان ما، متناظر است. اين نوشتار به تحليل تناظر در اشعار عطار و مقايسه آن با نظريّات فيلسوفان، عارفان و دانشمندان پرداخته و سپس نوآوري عطار را در اين زمينه مورد تحليل قرار داده است. اين مقاله در نظر دارد تا ضمن تحليل ايده تناظر در اشعار عطار، از منظر ارتباط آن با آموزه ­هاي عرفاني شاعر، به بررسي سير تكاملي آن تا دنياي علم بپردازد. مطابق نتايج، تناظر در اشعار عطار (ديوان و منطق ­الطير)ب عنوان يكي از انديشه­ هاي محوري مطرح شده است. تا قبل از عطار، تناظر تنها در قالب تمثيل اندام­ وارگي جهان مطرح بوده است، اما وي براي نخستين بار در دنياي شعر عرفاني از تناظر "ذره و خورشيد" و "ذره و عالم" تمثيلي علمي ادبي خلق كرده تا زمينه را براي تناظر جهان صغير با جهان كبير در قالب تناظر سي­مرغ با سيمرغ تسهيل نمايد. تمثيلي كه بعدها مورد استفاده فيزيكدانان در تناظر جهان ميكروسكوپي با جهان ماكروسكوپي قرار گرفت. چون وجود مثالي عيناً در جهان سايه اي تحقق نمي ­يابد، عطار براي تبيين اين امر از واژگان سي­مرغ و سيمرغ استفاده نموده تا بيان نمايد كه دو امر متناظر لزوما عين همديگر نيستند؛ زيرا مطابق انديشه فيزيكدانان در ابعاد و مطابق انديشه عطار در جوهر متفاوتند.

Although the idea of correspondence is the outcome of the findings of earlier philosophers, it was Juan Maldacena who first proposed in late 1997 the idea of AdS/CFT correspondence. According to this theory, if the physics of our universe is hologram (Shadow World), then there will be another set of physical laws on the boundary of our world that is corresponding with the physics describing our world. This article studies the idea of correspondence in the poems of Attar and compares and contrasts them with the ideas of the other philosophers, mystics and scientists. While analyzing the idea of correspondence in his poems this article considers how the idea of correspondence is related to Attar’s mystical teachings. Correspondence in Attar's works (his collection of poems and in The Conference of The Birds) is one of the central ideas. Before Attar correspondence had been an allegorical String Theory. But he created – for the first time in mystical poetry – a scientific-literary allegory out of the correspondence of particles and the sun and particles and universe in order to pave the way – through the correspondence of Simorgh (phoenix) and Si-morgh (30 birds) – for the correspondence of microcosm and macrocosm. His allegory was used later by physicists for corresponding microcosm with macrocosm. Attar has used the terms Simorgh and Si-morgh to express that two corresponding ideas are not necessarily the same, because they are different in their forms according to physicists and in their essences according to Attar.