بررسي تأثير تودۀ جنگلكاري‌شدۀ آيلان (Ailanthus altissima) بر تنوع گونه‌هاي گياهي منطقۀ جوكندان تالش

Effect of Ailanthus altissima stand on herbaceous species diversity (Talesh, Guilan)

جنگلكاري با گونه ­هاي بومي و غيربومي، تأثير چشمگيري بر تنوع گونه‌هاي علفي دارد. اين تحقيق با هدف بررسي تأثير تودۀ آيلان (عرعر) بر تنوع گونه‌هاي گياهي در منطقۀ ساحلي جوكندان انجام گرفت. تعداد 20 قطعه نمونه با ابعاد 20×20 متر به‌عنوان قطعات نمونۀ اصلي از تودۀ آيلان و جنگل طبيعي به روش سيستماتيك تصادفي برداشت شد. سپس ميكروپلات­ هايي با اندازۀ 16 مترمربع در مركز هر قطعه نمونه مستقر شد و درصد پوشش تمام گونه ­هاي علفي با استفاده از معيار بران – بلانكه برآورد شد. در مجموع 20 گونۀ علفي متعلق به 13 تيره در دو منطقۀ طبيعي و تودۀ آيلان شناسايي شد. نتايج نشان داد كه متوسط عمق لاشبرگ، درصد گونه‌هاي گياهي، متوسط درصد تاج پوشش و تعداد در هكتار درختان در جنگل طبيعي بيشتر از تودۀ آيلان بود. ميانگين شاخص ­هاي تنوع سيمپسون، شانون- وينر، N1 مك آرتور و N2 هيل و شاخص غناي گونه­ اي (R=S) در جنگل طبيعي بيشتر بود، درحالي ­كه شاخص يكنواختي اسميت ويلسون در تودۀ آيلان مقدار بيشتري را به خود اختصاص داده بود و هيچ‌كدام از شاخص ­ها اختلاف معني­ داري را بين دو منطقه (تودۀ دست‌كاشت آيلان و جنگل طبيعي) نشان ندادند. براساس نتايج و ارتباط تنگاتنگ تنوع گونه­ اي با تخريب‌هاي ناشي از فعاليت‌هاي انساني و همچنين ساختار و تركيب اوليۀ توده، لازم است كه برنامه‌ريزي‌ها براساس جلب مشاركت مردم محلي، آموزش و ترويج بهره‌برداري­ هاي درست و موافق با حفظ منابع طبيعي و تنوع زيستي و همچنين افزايش آميختگي در توده­ ها صورت گيرد.

Reforestation with native and exotic species has a significant effect on the diversity of plant species. This study was done to investigate the effect of Ailanthus stand (Ailanthus altissima) on herbaceous layer diversity in Talesh, Guilan province. Two sites viz. Ailanthus stand and natural forest were selected and 20 400 m2 sample plots were established in each stand as a systematic-random grid. Whittaker's nested plot sampling and minimal area method were used to determine the optimum plot size of the understory. Therefore, micro-plots of the size 16 m2 were established in the center of each plot and cover percentage of each species was estimated according to Braun-Blanquet approach. In general, 21 species of 15 families were recorded in the study area. Results indicated that the average of litter depth, the number of trees per hectare, the average of canopy cover percentage of trees and the average of herbaceous cover were higher in the natural forest. The species diversity and richness indices were higher in the natural forest than those in Ailanthus stand, while evenness index was higher in Ailanthus stand. Studying the abundance distribution models showed that both areas followed a lognormal distribution. Ailanthus species has reduced the diversity and richness indices. Therefore, in order to enhance the plant diversity in these areas, a combination of trees in plantation programs must be used instead of pure plant species.