پديد آورندگان :
درويش صفت، علي اصغر دانشگاه تهران - گروه جنگلداري و اقتصاد جنگل , باقري، ماريا دانشگاه تهران - گروه جنگلداري و اقتصاد جنگل , قرباني، ماهان دانشگاه تهران - گروه جنگلداري و اقتصاد جنگل , زاهدي اميري، قوام الدين دانشگاه تهران - گروه جنگلداري و اقتصاد جنگل
كليدواژه :
آشفتگي جنگل , تحليل مولفه‌هاي اصلي , سنجنده OLI , سنجه‌هاي سيماي سرزمين , مدلسازي , منطقه حفاظت‌شده سرولات
چكيده فارسي :
با ايجاد فضاهاي خالي در جنگل ناشي از عواملي مانند جاده سازي، لغزش زمين، قطع يكسره و آتش سوزي، آشفتگي مكاني بروز مي كند. اطلاعات به هنگام در زمينه آشفتگي براي مديريت، حفاظت و پايداري اكوسيستم جنگل ضروري است. اين تحقيق با هدف ارايه وضعيت آشفتگي مكاني در منطقه حفاظت شده سرولات در شمال ايران با استفاده از سنجش ازدور، سنجه هاي سيماي سرزمين و GIS انجام شده است. نقشه دقيق جنگل-غيرجنگل سال 1393 به روش تفسير تلفيقي از داده هاي سنجنده OLI ماهواره لندست 8 تهيه شد. براي تعيين مساحت بهينه براي شبكه بندي منطقه، ده نقطه به طور تصادفي انتخاب و در محل آنها پهنه هايي با مساحت هاي مختلف تعيين و سنجه ها محاسبه شدند. براساس تحليل نمودارهاي مقادير سنجه ها در اين پهنه ها، مساحت بهينه پهنه معادل 100 هكتار تعيين و بر اين اساس منطقه به شبكه اي از 252 پهنه شش ضلعي 100 هكتاري تقسيم شد. چگونگي توزيع مكاني، ارتباطات و تركيب بندي لكه هاي غيرجنگلي در اين پهنه ها و در سطح كلاس با استفاده از هشت سنجه مكاني سيماي سرزمين MESH، NP، PD،ENN-MN ، AREA-MN، DIVISION، PLAND و SHAPE-MNدر محيطFragstats انجام و نقشه اي براي هر يك سنجه ها تهيه شد. پس از استانداردسازي مقادير سنجه ها، تحليل مولفه هاي اصلي انجام تا سنجه هاي موثر در آشفتگي و وزن آنها براي تهيه مدل آشفتگي مكاني تعيين شود. سپس بر اساس آنها نقشه شاخص آشفتگي جنگل تهيه و با توجه به دامنه مقادير آن، به چهار طبقه مساوي آشفتگي خيلي كم، كم، متوسط و زياد تقسيم شد. براساس نتايج، طبقه هاي يادشده به ترتيب 51، 25، 14 و 10درصد از منطقه را دربر مي گيرند. آشفتگي بسيار زياد مربوط به نواحي كوهستاني و مراتع ييلاقي و بالاتر از جنگل هاي بالابند است، كه در صورت لحاظ نكردن اين نواحي، مي توان بيان داشت كه بخشهاي جنگلي منطقه حفاظت شده داراي آشفتگي كم است، ولي با توجه به طبيعت زيبا و گردشگري بودن سرولات، خطر توسعه جاده و ويلاسازي در منطقه بسيار زياد و از اين رو شديدا در معرض افزايش آشفتگي است.
چكيده لاتين :
Spatial disturbance occurs in the forest through the creation of gaps. Updated information in the field of disturbance is essential for the management and protection of the forests. This research was carried out with the aim of providing the status of spatial disturbance of Sarvelat protected area in northern Iran using remote sensing and landscape metrics. The accurate map of the forest/non-forest was prepared by onscreen digitizing method using Landsat 8 data. Based on the metrics graph analysis for ten random points in the zones with different area, the optimal area for gridding was determined. Moreover, the studied area was divided into 252 hexagonal zones with the area of 100 hectares each one. Spatial distribution, connectivity and composition of non-forest patches in each zone were measured using eight spatial metrics (MESH, NP, PD, ENN-MN, AREA-MN, DIVISION, PLAND and SHAPE-MN) in Fragstats software and the map of any metric was prepared. After standardization of metrics values, Principal Component Analysis was done to determine the weight of metrics in the spatial disturbance model. Afterwards, based on the weighted metrics, the map of disturbance index was prepared and classified in four classes of disturbance including very low, low, medium, and high. According to the results, the mentioned classes cover 51, 25, 14 and 10 percentage of the studied area, respectively. It should be mentioned that the high level of disturbance is related to the mountainous areas and rangelands. If these sections are removed from the prepared map, the forest protected area has a relatively good situation. However, due to the beautiful nature and tourism attractions, the area is highly exposed to conversion to road and villa constructions and therefore increasing disturbance.
