تنوع زيستي و كلنيزاسيون قارچ‌هاي ميكوريز آربوسكولار با برخي گونه‌هاي جنگلي زاگرس

Biodiversity and colonization of arbuscular mycorrhizal fungi with some species of zagros forest

اين تحقيق به‌منظور بررسي تنوع‌ زيستي قارچ‌هاي ميكوريزي همزيست با برخي از گونه‌هاي درختي و درختچه‌اي در رويشگاه‌هاي شهرستان ايلام انجام گرفت. بدين منظور از هركدام از گونه‌هاي ارغوان، آلبالوي وحشي، بادام برگ‌سنجدي، دافنه، شن، زالزالك، كيكم و وامچك، به‌طور تصادفي چهار نمونۀ تركيبي خاك به‌همراه ريشه از عمق 30-0 سانتي‌متري برداشت شد؛ سپس مطالعات قارچ و خاك روي اين نمونه‌ها انجام گرفت. در مجموع 42 گونۀ قارچي متعلق به 13 جنس متفاوت در ريزوسفر اين درختان شناسايي شد. كلنيزاسيون ريشه بين 34/97 درصد در بادام برگ‌سنجدي تا 99/90 درصد در وامچك و ميانگين تراكم جمعيت اسپور در هر گرم خاك، بين 8 عدد در گونۀ وامچك تا 33 عدد در گونه زالزالك متغير بود. بررسي شاخص‌هاي تنوع زيستي نيز نشان داد كه قارچ‌هاي همزيست با گونه‌هاي درختي از نظر غنا با هم اختلافي ندارند، ولي از نظر شاخص تنوع شانون- وينر، سيمپسون و يكنواختي پايلو، اختلاف معني‌داري وجود داشت. به‌طوري‌ كه قارچ‌هاي همزيست با گونۀ شن و وامچك به‌ترتيب بيشترين تنوع شانون وينر و قارچ‌هاي همزيست با گونۀ كيكم و شن، بيشترين شاخص يكنواختي را داشتند. گونه‌هاي شن، كيكم، آلبالوي وحشي، ارغوان، بادام برگ‌سنجدي و وامچك از نظر تنوع سيمپسون قارچ‌هاي ميكوريزي در يك گروه قرار گرفتند. تنوع زياد قارچ‌هاي ميكوريز در اين تحقيق مي‌تواند نشان‌دهندۀ وجود تنوع زيستي زياد خاك باشد. گونه‌هاي شن، كيكم و بادام برگ‌سنجدي تنوع زيستي قارچ‌هاي ميكوريزي بيشتري داشتند كه به‌علت بيشتر بودن عناصر غذايي و حاصلخيزي خاك در زيراشكوب آنهاست.

This study was conducted to recognize diversity of arbuscular mycorrhizal fungi )AMF) with some tree and shrub species of sites in Ilam province. For this purpose, four soil and root samples were colected from the depth of 0-30 cm in the rhizosphere of Cercis griffithii, Cerasus microcarpa, Amygdalus alaeagnifolia, Daphne mucronata, Lonicera nummularifolia, Crataegus pontica, Acer monspessulanum and Amygdalus arabica for soil analysis and AMF spore extraction. In total, 42 species of mycorrhizal fungi belonged to 13 genera were identified. The root colonization percentage varied from 34.97% in A. alaeagnifolia, to 99.90% in A. arabica. Also,spore density ranged soil from eight in A. arabica to 33 g -1 in C. pontica. Mycorrhizal fungi biodiversity indices showed no significant difference for richness in studied plant species. While Shannon-Weiner index of diversity (Hʹ), Simpson index of diversity and evenness were significantly different among studied tree species. The highest Shannon-Weiner index of diversity (Hʹ) values belonged to the L. nummularifolia and A. arabica respectively. Furetheremore, the highest Pailo evenness index value belonged to the A. monspessulanum and L. nummularifolia. AMF Simpson index of diversity for L. nummularifolia, A. monspessulanum, C. microcarpa, C. griffithii, A. alaeagnifolia and A. arabica were classified in one group. The high valued of AMF diversity could reperesnt a high level of soil diversity in the current studied sites. The higher level of AMF diversity in L. nummularifolia, A. monspessulanum and A. arabica rizhosphere can be explaned by the more soil nutrient element and productivity of mentioned species.