پديد آورندگان :
جواهري، محمدعلي سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي كرمان - بخش تحقيقات زراعي و باغي، مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي , نادي، مهدي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - دانشكده مهندسي زراعي - گروه مهندسي آب , نجفي نژاد، حميد سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي كرمان - بخش تحقيقات زراعي و باغي، مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي
كليدواژه :
بهاره‌شدن , دماهاي بحراني , درجه روز رشد , كاشت پاييزه , سيستم اطلاعات جغرافيايي
چكيده فارسي :
كاشت پاييزه چغندرقند به دليل كارايي بيشتر مصرف آب در مناطق نيمه‌خشك از اهميت زيادي برخوردار است. كاشت چغندرقند در استان كرمان قبلاً فقط به‌صورت بهاره انجام مي‌گرفت، لذا ضروري است امكان‌سنجي كاشت پاييزه چغندرقند در اين مناطق صورت پذيرد. استفاده از سيستم‌هاي اطلاعات جغرافيايي (GIS) با در نظرگيري هم‌زمان فاكتورهاي مختلف مؤثر بر رشد چغندرقند بهترين و كم‌هزينه‌ترين روش جهت شناسايي مناطق مستعد كاشت پاييزه چغندرقند است. در اين تحقيق به‌منظور پهنه‌بندي استان كرمان ازنظر شناسايي مناطق مستعد كشت چغندرقند، عناصر اقليمي بلندمدت دما و بارش مناطق مختلف استان جمع‌آوري گرديد. سپس احتمال وقوع واحدهاي حرارتي تجمعي، شاخص قابليت توليد زيست‌توده، ساعات بهاره شدن، يخ‌زدگي، بارندگي و طول روز براي هر ايستگاه محاسبه و نقشه آن ترسيم گرديد. پس از وزن دهي لايه‌هاي فوق با استفاده از روش سلسله مراتبي، نقشه پهنه‌بندي نهايي در محيط ARC-GIS تهيه گرديد. نتايج نشان داد كه در شهرستان‌هاي بافت، بردسير و شهربابك بوته‌هاي چغندرقند ساقه گل دهنده توليد خواهند كرد. ولي در جنوب استان مجموع دماهاي بهاره شدن براي ساقه‌روي كافي نيست. بارش كمتر از 50 ميلي‌متر در طول فصل زراعي در برخي مناطق جنوبي و شمال شرق استان مزيت كشت در اين مناطق را كاهش مي‌دهد. بيشتر اراضي كه بارش بيش از 200 ميلي‌متر دارند با خطر يخ‌زدگي، عدم دريافت GDD مناسب و بهاره شدن مواجه مي‌باشند. بر اساس نقشه پهنه‌بندي نهايي 19/42 درصد اراضي استان كرمان شامل شهرستان كهنوج، منوجان، عنبر آباد، جنوب شهرستان جيرفت، شرق شهرستان بم و جنوب شهرستان بافت جزو مناطق بسيار مناسب، 22/67 درصد مناطق استان مناسب، 21/76 درصد متوسط و 15/36 درصد مساحت استان داراي شرايط نامناسب براي كاشت پاييزه چغندرقند مي‌باشند. بنابراين امكان كاشت پاييزه چغندرقند در سطح نسبتاً وسيعي از استان كرمان وجود دارد.
چكيده لاتين :
Sugar beet planting under autumn season has significant importance owing to higher water use efficiency especially in semiarid regions. In Kerman, sugar beet is only sown in spring, therefore it is important to evaluate the feasibility of autumn-sown sugar beet planting. Using geographic information system (GIS) combined with various factors influencing sugar beet growth is the best and economic method for identification of prone areas for autumn-sown sugar beet planting. The aim of this study was climatic zoning of Kerman region for autumn-sown sugar beet planting. Meteorological data including temperature and rainfall were collected. Then, cumulative thermal units, biomass productivity index, vernalization times, freezing, rainfall, and day length of each meteorological station were determined and their map was drawn. After weighting maps using hierarchical method, the final map was developed with ARC-GIS software. Results showed that sugar beet plants are susceptible to bolting in Baft, Bardsir and Shahr Babak cities; however in southern parts of the province, sugar beet plants could not receive required vernalization temperature. Less than 50 mm precipitation during the growing season may decrease the feasibility of sugar beet planting in these areas. Although, most of the lands with more than 200 mm precipitation are endanger of freezing, inadequate GDD reception, and vernalization occurrence. Based on final zoning map, 19.42% of the lands including Kahnooj, Manoujan, Anbar Abad, southern part of Jiroft, East of Bam, and south of Baft are classified as prone areas. Remained areas were regarded as proper (22.67%), medium (21.76%), and improper (36.15%) for autumn-sown sugar beet planting. In conclusion, autumn-sown sugar beet planting can be performed in most parts of the province.
