پديد آورندگان :
حسين پور، مصطفي مركز تحقيقات كشاورزي صفي آباد، دزفول , حسينيان، حمزه دانشگاه لرستان , يوسف آبادي، ولي اله سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي كرج - مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه بذر چغندرقند
كليدواژه :
آبياري , بارندگي , چغندرقند پاييزه , عملكرد ريشه و شكر
چكيده فارسي :
در اكثر مناطقي كه چغندرقند به صورت پاييزه كشت مي‌شود، انجام آبياري براي توليد اقتصادي محصول ضروري مي‌باشد. از طرفي در اين گونه مناطق بخش عمده‌اي از بارندگي در زمستان و در طول فصل رشد چغندرقند اتفاق افتاده، كه به نظر مي‌رسد نقش مهمي در تأمين نياز آبي محصول داشته باشد. از اين‌رو به منظور تعيين سهم بارندگي و آبياري‌هاي اوايل و اواخرفصل درتشكيل عملكرد چغندرقند، اين آزمايش در سال زراعي 85-1384 در مركز تحقيقات كشاورزي صفي‌آباد دزفول اجرا شد. تيمارها شامل دور آبياري 100، 150، 200، 250 و 300 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير (به ترتيب I1-I5) و نيز بدون انجام آبياري در بهار(I6)، سبز شدن با بارندگي و انجام آبياري در بهار با دور 100 ميلي‌متر (I7)، آبياري در طول فصل با دور 100 ميلي‌متر و بدون دريافت بارندگي(I8) و تيمار بدون دريافت بارندگي و آبياري در بهار (I9) در مجموع نه تيمار در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه بين تيمارهاي آزمايش از نظر كليه خصوصيات كمي و كيفي در سطح احتمال يك درصد اختلاف معني‌دار وجود داشت. بيشترين و كمترين عملكرد ريشه (به ترتيب با 98/9 و 55/7 تن در هكتار) و عملكرد شكر (به ترتيب با 12/4 و 6/8 تن در هكتار) به ترتيب مربوط به تيمار آبياري در طول فصل با دور 100 ميلي‌متر و بدون دريافت بارندگي(I8) و تيمار سبز شدن با بارندگي و دريافت آبياري در بهار با دور 100 ميلي‌متر (I7) بود. بالاترين و كمترين درصد قند مربوط به تيمار دور آبياري 250 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير (I4) و دور آبياري 100 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير (I1) به ترتيب با 16/1 و 14/9 درصد بود. بيشترين و كمترين كارآيي مصرف آب براي توليد عملكرد ريشه و شكر به ترتيب مربوط به تيمار بدون انجام آبياري در بهار (I6) و تيمار سبز شدن با بارندگي و انجام آبياري در بهار با دور 100 ميلي‌متر (I7) بود. بارندگي به طور معني‌داري باعث افزايش عملكرد ريشه و شكر و بهبود برخي از خصوصيات كيفي از قبيل پتاسيم ريشه، ضريب استحصال و قند ملاس شد. سهم بارندگي، آبياري‌هاي اول فصل و اواخر فصل (بهار) در تشكيل عملكرد ريشه به ترتيب 12/3، 76/9 و 22 تن در هكتار و سهم آنها در عملكرد شكر به ترتيب 2/35، 9/86 و 2/5 تن در هكتار بود. بنابراين به نظر مي‌رسد كه آبياري‌هاي اول فصل نقش اساسي تر در عملكرد چغندرقند دارند و آبياري‌هاي بهاره و بارندگي‌ها در رتبه‌هاي بعد قرار داشته باشند.
چكيده لاتين :
In regions with autumn-sown sugar beet planting, rainfall occurrence during sugar beet growth, especially in winter, has an economic and significant role in supplying the required water. This study was conducted to determine rainfall as well as early and late irrigation proportion on sugar beet performance in randomized complete block design with three replications in Safi-Abad Agricultural Research Center in 2005-06. Treatments were composed of five irrigation levels including irrigation after 100, 150, 200, 250, 300 mm evaporation from evaporation pan (I1-I5, respectively), no-irrigation in spring (I6), seedling emergence by rainfall and spring irrigation after 100 mm evaporation from evaporation pan (I7), irrigation during the growing season after 100 mm evaporation from evaporation pan (I8) and no -rainfall as well as -irrigation in spring (I9). Significant difference was observed among treatments for quantitative and qualitative traits (P < 0.01). The highest root yield (98.9 t ha-1) and sugar yield (12.4 t ha-1) was obtained in I8 and the lowest root yield (55.7 t ha-1) and sugar yield (6.8 t ha-1) was observed in I7 treatments. The highest (16.1%) and the lowest (14.9%) sugar content was observed in I4 and I1 treatments, respectively. The highest and the lowest water use efficiency for root and sugar yield was belonged to I6 and I7, respectively. Rainfall occurrence had significantly increased root and sugar yield and also improved some qualitative traits such as K content, purity, and molasses sugar. The contribution of rainfall, irrigation on early and late of growing season on root yield were 12.3, 76.9 and 22 t ha-1, respectively and their contribution on sugar yield were 2.3, 9.9 and 2.5 t ha-1, respectively. Therefore, it seems that early irrigation plays an important role on sugar beet yield formation and spring irrigation and rainfall occurrence are in next ranks.
