ارزيابي چرخه زندگي محصول رب گوجه‌فرنگي (مطالعه موردي: استان البرز)

Life Cycle Assessment of Paste Production (Case Study: Alborz Province)

كشاورزي، صنايع غذايي و محيط زيست، بدليل اثرپذيري از يكديگر نمي‌توانند به صورت مجزا مورد بررسي قرار گيرند. تحقيق حاضر با رويكردي تلفيقي و با استفاده از ارزيابي چرخه‌زندگي به بررسي و ارزيابي فرايند توليد محصول رب گوجه‌فرنگي مي‌پردازد. سه مرحله‌ي توليد گوجه‌فرنگي در مزرعه، حمل محصول از مزرعه به كارخانه و توليد رب در كارخانه مورد بررسي قرار گرفت و مرز سامانه شامل تمامي فعاليت‌هاي مربوط به توليد، حمل و نقل و مصرف نهاده‌هاي مختلف مورد استفاده در توليد رب‌گوجه‌فرنگي بوده است (از ماده خام اوليه تا توليد رب درب كارخانه). داده‌هاي مورد نياز از يكي از كارخانه‌هاي توليد رب در استان البرز و مزارع دو استان البرز و آذربايجان‌شرقي جمع‌آوري شد. از شاخص اثركربن به منظور كمي كردن اثر گازهاي گلخانه‌اي استفاده شد. دو واحد عملياتي كيلوگرم كربن دي‌اكسيد معادل به ازاي كيلوگرم گوجه‌فرنگي و رب‌گوجه‌فرنگي مورد استفاده قرار گرفت. نتايج تحقيق نشان داد به منظور توليد يك كيلوگرم رب گوجه‌فرنگي در حدود 02/3 كيلوگرم كربن‌دي‌اكسيد توليد مي‌شود و بيشترين سهم متعلق به بخش كشاورزي (28%) مي‌باشد. ميانگين اثركربن در فرايند كشت گوجه‌فرنگي برابر با 22/0 كيلوگرم كربن دي‌اكسيد معادل به ازاي يك كيلوگرم گوجه‌فرنگي گزارش شد. نهاده‌ي الكتريسيته (آبياري) و پس از آن كودشيميايي بيشترين سهم را در آلايندگي كشت مزرعه‌اي به خود اختصاص دادند. مقايسه‌ي دو استان و دو سيستم آبياري (مدرن و سنتي) در كشت گوجه‌فرنگي حكايت از توليد با اثركربن كمتر در سامانه‌ي آبياري قطره‌اي و در استان البرز داشت. آبياري و نهاده كود شيميايي به عنوان نقاط بحراني در شاخص اثر كربن معرفي شدند. يكپارچه‌سازي مزارع به منظور مديريت بهتر نهاده و استفاده از آبياري قطره‌اي از نتايج تحقيق حاضر مي‌باشد كه منجر به كاهش اثر كربن مي‌شود.

Agriculture (Mechanization), food industry and environment are the concepts that cannot be surveyed separately (because of their interaction). Present research aimed to study tomato paste production by applying life cycle assessment. Two functional unit of kg CO2-eq/ kg tomato and kg CO2-eq / kg paste was used. Data were collected from one paste factory in Alborz province and open-field tomato farms in Alborz and East Azerbaijan provinces. In order to evaluate the greenhouse gas effect, carbon footprint index was used. The average carbon foot print value of the paste production was 3.02 kg CO2-eq / kg paste which the tomato production had the highest share in total emission. Also, carbon foot print value of tomato production was 0.22 kg CO2-eq/ kg tomato and the highest share belonged to material and energy use emission category. In this category, the most important inputs were electricity and chemical fertilizer. Comparison of carbon foot print value between Alborz and East Azerbaijan provinces and between conventional and modern irrigation systems showed that the carbon foot print value in modern irrigation system in Alborz province is less than the other ones. Regression models between carbon footprint index and tomato cultivation area and yield was developed.