تحليل عوامل ضايعات شكستگي برنج در استان گيلان

Analysis of Factors Affecting Rice Breakage Losses in Guilan Province

كاهش ضايعات شكستگي برنج از دغدغه­هاي بخش شاليكاري استان گيلان است. به منظور شناسايي عوامل ضايعات شكستگي برنج سفيد در استان گيلان، تحقيقي به روش پيمايش توصيفي با شركت 75 نفر از مديران واحدهاي شاليكوبي استان انجام گرفت. به منظور طراحي اوليه پرسش‌نامه، ابتدا از روش مصاحبه نيمه­ساختارمند با 5 نفر از مديران مجرب كارگاه­هاي شاليكوبي و 3 نفر از كارشناسان تبديل برنج در استان گيلان استفاده شد. پرسش‌نامه نهايي بر اساس نتايج مصاحبه و مرور منابع طراحي گرديد. عوامل ضايعات شكستگي برنج سفيد در قالب پنج گروه اصلي شامل عوامل زراعي محيطي، فني، دانشي مهارتي، اقتصادي و سياست­گذاري دسته­بندي شدند. به منظور رتبه­بندي هر گروه عامل از شاخص نسبت تغييرات و جهت دسته­بندي نهايي گروه­ها از آزمون فريدمن استفاده شد. نتايج نشان داد كه عوامل "رعايت زمان مناسب برداشت برنج"، "خرمنكوبي با خرمنكوب­ها يا كمباين­هاي نامناسب شالي"، "سطح مهارت مكانيك در اپراتوري خشك­كن شلتوك"، "كمبود منابع مالي به منظور نوسازي و بهينه­سازي كارخانه­هاي برنجكوبي"، و "ارتقاء اطلاعات فني مديران كارگاه­هاي برنجكوبي" به ترتيب مهمترين عوامل زراعي، فني، دانشي مهارتي، اقتصادي و سياست‌گذاري ضايعات شكستگي برنج سفيد در استان گيلان بودند. در اين راستا، حمايت مالي و آموزشي دولت از فعاليت­هاي به­زراعي كشاورزان شاليكار، ارتقاء دانش فني كاربران خرمنكوب­ها و كمباين­هاي برنج، اپراتورهاي كارگاه­هاي برنجكوبي، و مديران كارگاه­هاي شاليكوبي و پشتيباني از نوسازي و بهينه­سازي تجهيزات خطوط تبديل برنج بعنوان راهكارهاي كاهش در جهت كاهش ضايعات شكستگي در استان گيلان مورد توصيه قرار گرفتتند. مقايسه نهايي گروه­ها همچنين نشان داد كه گروه عوامل اقتصادي در مجموع بيشترين تاثير را در بين عوامل مورد بررسي داشتند. بنابراين، به منظور كاهش ضايعات شكستگي برنج در استان گيلان، تقويت بنيه اقتصادي كشاورزان و مالكان كارگاه­هاي شاليكوبي از طريق تدوين و اجراي سياست­هاي حمايتي مورد تاكيد قرار گرفت.

In order to identifying factors affecting milled rice breakage losses in Guilan province, a research was conducted based on the descriptive survey with association of 75 rice mill owner in Guilan province. Factors affecting milled rice breakage losses were recognized with the Delphi technique. In this regard, a descriptive questionnaire with an open-ended question was distributed among 5 rice mill owner and 3 academic staffs and experts of rice milling. Results indicated that “the time of rice harvest”, “threshing the paddy with inappropriate paddy threshers or paddy combine harvesters”, the level of skill of paddy dryer operator, shortage of financial sources in order to renewing and “modifying the rice mills”, and “promoting technical knowledge of rice mill owners” were the most important factors of agronomical, technical, knowledge-skill, economical, and policy making factors, respectively. Final comparison of the studied categories showed that the category of economic factors had the most impacts among all factors studied. Therefore, in order to reducing the rice breakage losses in Guilan province, promoting the economical basis of paddy farmers and rice mills owners were emphasized through codifying and executing supportive policies.