مدل سازي ساختاري ويژگي هاي شخصيتي بر استرس و عملكرد شغلي با توجه به اثرات ميانجي رفتار پاسخگويي فردي

Structural modeling of personality traits on stress and job performance considering the mediating effects of individual accountability

زمينه و هدف: از آن جا كه اعضاي هيات علمي از مهم ­ ترين سرمايه ­ هاي مراكز آموزش عالي به شمار مي­روند، بررسي و شناسايي عوامل مرتبط با اين منابع كه مي ­ توانند بر عملكرد و استرس شغلي آنها موثر باشند، از اهميت روز افزوني برخوردار شده است. بر اين اساس هدف پژوهش حاضر بررسي اثر ميانجي رفتار پاسخگويي فردي در روابط علي وجدان و توافق پذيري با استرس و عملكرد شغلي اعضاي هيات علمي بود. روش بررسي: به منظور انجام اين مطالعه نمونه ­اي به حجم 250 نفر عضو هيات علمي به روش نمونه­گيري تصادفي طبقه ­اي از سه دانشگاه دولتي انتخاب شدند. داده­ها از طريق مقياس پنج عامل بزرگ شخصيت نئو، پرسشنامه استرس، عملكرد شغلي و پرسشنامه پاسخگويي فردي جمع­آوري گرديد. به منظور ارزيابي روابط بين متغيرهاي مكنون و اندازه­ گيري شده در الگوي مفهومي، از مدل­يابي معادلات ساختاري استفاده شد. يافته­ ها: نتايج نشان داد كه ويژگي شخصيتي با وجدان بودن با استرس رابطه منفي و معني­دار؛ با احساس پاسخ­گويي رابطه مثبت و معني­دار و ويژگي شخصيتي توافق پذيري با عملكرد رابطه مثبت و معني­دار و با احساس پاسخ­گويي رابطه منفي و معني­دار دارد. همچنين نتايج نشان داد كه رابطه بين با وجدان بودن و استرس شغلي از طريق احساس پاسخ­گويي ميانجي­گري مي­شود. نقش ميانجي پاسخ­گويي احساسي در رابطه بين ويژگي شخصيتي توافق پذيري و عملكرد شغلي نيز تائيد شد. نتيجه گيري: بر اساس يافته­ هاي پژوهش، پاسخ­گويي فردي رابطه بين ويژگي­ هاي شخصيتي با استرس و عملكرد شغلي را تحت تاثير قرار مي­دهد. اين نتايج بر ضرورت بازشناسي نقش ميانجي پاسخ­گويي فردي در بررسي رابطه علي ويژگي­ هاي شخصيتي وجدان و توافق پذيري با استرس و عملكرد شغلي تاكيد مي­كند.

Background and aims: since faculty members are among the most important assets of higher education institutes, surveying and identifying factors associated with these sources which can be effective on their performance & stress, have gained increasing importance. Accordingly, the aim of this study was surveying the mediating effect of individual accountability in causal relations among conscientiousness, agreeableness, and stress and job satisfaction of faculty members. Methods: To conduct this study a sample consisting of 250 faculty members in three state universities were chosen using random stratified sampling. The data were gathered through NEO big five factor inventories and stress, job satisfaction and individual accountability questionnaires. To evaluate the relations among latent variables, measured in conceptual model, the structural equation modeling was used. Results: The results showed that the personality trait of conscientiousness bears a negative and significant relation with stress, a positive and significant relation with felt accountability, and the personality trait of agreeableness bears a positive and significant relation with satisfaction and a negative and significant relation with accountability. The results also showed that the relation between conscientiousness and job satisfaction is mediated through felt accountability. The mediating role of the felt accountability in the relation between the personality trait of agreeableness and job satisfaction was confirmed. Conclusion: According to the results, individual accountability affects the relation among personality traits, stress and job satisfaction of faculty members. The results put emphasis on the necessity of reassessing the mediating role of individual accountability in surveying the causal relation among personality traits of conscientiousness, agreeableness, and stress and job satisfaction.